NEŞELİ OL Kİ GENÇ KALASIN

Prof. Dr. Osman Müftüoğlu

Akdeniz Üniversitesi'nin yürüttüğü bir çalışmanın sonuçları, ülkemizde 100 yaşını geçenlerin en yoğun olduğu yerin Aydın’ın Nazilli ilçesi olduğunu gösteriyor.

Tam 100 yaşında olan Nazillili Kübra Hanım, "uzun yaşam sırları"nı anlatmış. Bu sırların içinde bir tanesi var ki, çok önemli! Kübra Hanım diyor ki: "Yaşam felsefem hiç değişmez! Eşeğimi kaybederim ama neşemi asla kaybetmem!"

Egeli yaşlı kadın, çoğumuzun pek ciddiye almadığı bir noktanın altını çiziyor. Uzun yaşam araştırmalarının çoğunun dönüp dolaşıp geldikleri nokta aynı: "Eğer hayatınızdan memnunsanız, yaşamınızdan keyif alıyorsanız, içiniz rahatsa, kafanıza taktığınız şeyler azsa, mutlu ve huzurluysanız ömrünüz daha uzun oluyor".

Araştırmanın diğer sonuçlarını ben de merakla bekliyorum. Araştırmayı yapan Doç. Dr. İsmail Tufan'ı beş yıldır izliyorum. Almanya’da aldığı Gerontoloji eğitimini Antalya'da iyice derinleştiren bu değerli araştırmacı bilimadamı, umuyorum bizimle çok önemli sonuçlar paylaşacak.

HUZUR VE MUTLULUK ÖMRÜ UZATIYOR

Siz ne yaparsanız yapın, yaşam süreniz uzuyor. Yani ne kadar hata yapsanız, ne kadar çok "sağlık günahı" işleseniz de fark etmiyor. Ömrünüz sizden önceki nesilden daha uzun olacak.

Ömrün gittikçe uzaması pek çok nedenden kaynaklanıyor. Refahın artması, eğitimin yaygınlaşması, sağlıklı olma bilincinin toplumun her kesimi tarafından kabul görmesi, beslenme sorunlarının azaltılması, sağlık sorunlarının eskiye oranla daha kolay çözümlenir hale gelmesi... Daha pek çok sebep sayabiliriz ama huzur ve mutluluk en etkili faktörler olarak önemlerini koruyor.

Mutluluk-yaşlanma ilişkisi

konusunda İsmail Tufan "Yaşlılık ve Yaşlanmak" isimli eserinde çok güzel açılımlar yapmış. Bugünkü yazımı İsmail hocadan alıntılarla tamamlıyorum.

HERKES KENDİ KAZAĞINI KENDİSİ ÖRSÜN

"Mutluluğu yakalayabilmesi için herkesin önünde iki alternatif vardır. Ya toplumun koruyucu kanatları altına sığınıp ona yüzde yüz uyum sağlayarak yaşamak ya da tüm sorumluluğu üstlenip yaşamın seyrini kendi isteğimiz doğrultusunda yönlendirmek. Bence herkes kendi ‘kazağını’ kendisi örmelidir. Çünkü konfeksiyon malı bir kazak bizi birbirimize benzer kılacaktır. Oysa her birimiz doğumdan başlayarak ölüme kadar emsalsiz birer varlığızdır ve emsalsiz oluşumuz, yaşlandıkça daha da belirginleşmektedir."

Nazillili Kübra Hanım’ın kurduğu “Eşeğimi kaybederim ama neşemi kaybetmem” cümlesi de onun emsalsiz bir yaşlanma süreci içinde olduğuna işaret etmiyor mu?

Yaşama "dalya" diyebilmek

Bilimadamlarına göre, uzun yaşayanlar daha dışa dönük bir karaktere sahip. Masallar, efsaneler "ölümsüzlük iksiri"ni arayanların maceralarıyla dolu. Ölümsüzlük değil ama daha uzun ve daha nitelikli bir yaşamın sırrını çözmek için bilimadamlarının ve tıp camiasının çok çaba harcadığı kesin.

Son yıllarda, 100 yaşını geçen yani "dalya" diyen yaşlıların genetik yapılarını deşifre etmekten, yaşam tarzlarını değerlendirmeye varıncaya kadar pek çok araştırma yapılıyor.

Araştırmacılar işin sırrının yalnızca kalıtım, metabolizma, çevre, beslenme ya da aktivitede olmadığını anlayıp tablonun psikolojik yönünü de göz önünde bulundurmaya başladılar. Anlaşılan o ki bu insanların daha dışa dönük, daha gergin olmalarının yani kişilik özelliklerinin uzun ömürlü olmalarına katkısı büyük. Ailesinde uzun yaşayanlar bulunan kişilerin 100 yaşını geçme olasılığının daha fazla olduğu biliniyor.

Stresle başa çıkmada daha başarılı olan, dışa dönük kişilikleri sayesinde daha fazla arkadaş edinen, kendileriyle de daha iyi ilgilenen bu yaşlılar 100 yaşını görebiliyorlar. Yaşlılık ile ilgili araştırmalarda alışıldığı üzere kalıtımsal ve çevresel özelliklerin yanı sıra psikolojik etmenlerin de üzerinde durulmasında büyük yarar var.

Salatalarınıza keten tohumu ekleyin

Keten tohumu güçlü bir Omega-3 kaynağı olduğu kadar önemli bir lif-posa deposudur. Bağırsakların çalışmasını kolaylaştırır. Bu nedenle salatalarınıza bir tatlı kaşığı kadar taze öğütülmüş keten tohumu eklemeyi alışkanlık haline getirmelisiniz.

Eğer daha da sağlıklı bir salata yapmak istiyorsanız haşlanmış mercimek, siyah kırmızı fasulye taneleri, kırmızı soğan ve taze nar tanelerini eklemeyi de unutmayın. Salatanıza tuz yerine sirke veya limon koyun. 1-2 çay kaşığından fazla zeytinyağından daha fazlasını eklemeyin.

İyottan zengin yiyecekler

Eğer doktorunuz aksini söylememişse (mesela Haşimato hastası değilseniz), vücudunuza daha fazla iyot kazandırmanız hem siz, hem de çocuklarınız için faydalı olacaktır.

Düzenli iyot kazanımı özellikle tiroid fonksiyonları için son derece önemlidir. İyottan zengin besinlerin başında deniz ürünleri geliyor.

İyotlu tuz da akılcı bir seçim. Çeyrek çay kaşığı iyotlu tuz günlük iyot ihtiyacınızın yarısından fazlasını karşılıyor. Küçük bir hatırlatma: İyotlu tuzu pişirme işleminden sonra eklemeniz tavsiye ediliyor.