Avrupa Moleküler Biyoloji Laboratuvarı (EMBL) liderliğinde yapılan kapsamlı çalışma, kronik inflamasyonun kemik iliği mikroçevresini derinden değiştirerek mutant kök hücrelerin çoğalmasına kapı açtığını gösterdi. Araştırma, CHIP, MDS ve lösemi gibi hastalıkların erken oluşum mekanizmalarına ışık tutuyor.

Kemik İliği, Kronik İltihapla Yeniden Şekilleniyor

Kemik iliği her gün milyonlarca yeni kan ve bağışıklık hücresi üretir. Ancak araştırmalar, yaşla birlikte artan kronik inflamasyonun bu kritik yapıyı derinden bozduğunu gösteriyor. EMBL ve uluslararası ekiplerin yürüttüğü analiz, inflamasyonun kemik iliği “nişini” yeniden programlayarak sağlıklı mezenkimal stromal hücrelerin yerini iltihap üreten iMSC’lere bıraktığını ortaya koydu.

Bu değişim, interferon yanıtlı T hücrelerini aktive ederek kendi kendini besleyen bir iltihap döngüsü yaratıyor ve normal kan üretimini zayıflatıyor.

Mutant Hücreler Değil, Mikroçevre Hastalığı Başlatıyor

Araştırmacıların en ilginç bulgularından biri, MDS hastalarında görülen mutant hematopoietik hücrelerin iltihabı doğrudan tetiklemediğinin anlaşılması oldu. SpliceUp adlı analiz yöntemi sayesinde mutant ve normal hücreler ayrıştırıldı ve iltihabın büyük ölçüde stromal ve bağışıklık hücresi etkileşiminden kaynaklandığı görüldü.

Bu sonuç, CHIP ve MDS gibi hastalıkların başlangıcında mikroçevrenin düşündüğümüzden daha etkin bir rol oynadığını kanıtlıyor.

CHIP, MDS ve AML Riskini Artıran Bu Döngü Durdurulabilir mi?

Araştırma, özellikle 60 yaş üstü bireylerde sık görülen CHIP durumunda bile kemik iliği nişinin belirgin şekilde bozulduğunu gösteriyor. CHIP asemptomatik olsa da:

Kan kanseri riskini 10 kat artırıyor,

Kardiyovasküler hastalık ve erken ölüm riskini iki katına çıkarıyor.

İnflamatuvar döngünün erken aşamada durdurulması, MDS veya AML’ye ilerlemenin önüne geçebilir. Bu nedenle anti-inflamatuvar tedaviler ve interferon sinyalini düzenleyen yaklaşımlar gelecek için umut vadediyor.

İnflammaging: Yaşlanmayla Gelen Sessiz Tehdit

Araştırma, yaşlanma ile bağlantılı düşük seviyeli kronik inflamasyon olan inflammaging kavramını güçlendiriyor. Kemik iliği artık yalnızca kan üretim merkezi değil; aynı zamanda sistemik yaşlanma süreçlerini etkileyen aktif bir inflamasyon kaynağı olarak görülüyor.

En Çok Sorulan Sorular

1. CHIP nedir ve neden önemlidir?

CHIP, yaşla birlikte görülen, semptomsuz fakat yüksek riskli klonal kök hücre genişlemesidir. Lösemi ve kalp hastalığı riskini ciddi şekilde artırır.

2. Kronik iltihap kemik iliğini nasıl etkiler?

Kronik iltihap, normal stromal hücreleri iltihap üreten iMSC’lerle değiştirerek kemik iliği yapısını bozar ve mutant hücrelerin avantaj kazanmasına neden olur.

3. MDS neden lösemiye dönüşebilir?

MDS’de hematopoietik kök hücreler verimli çalışmaz ve zaman içinde genetik olarak daha agresif klonlar ortaya çıkar. Bu süreç yaklaşık %30 oranında AML’ye ilerler.

4. Bu hastalıklar önlenebilir mi?

Erken tespit ve inflamasyonu hedef alan tedaviler, riskli bireylerde hastalığın ilerleyişini yavaşlatabilir.

https://www.sciencedaily.com/releases/2025/11/251118220049.htm