Madde Madde Koronavirüs Yaşam Rehberi

Koronavirüs (Coronavirüs) COVİD-19 tüm dünyayı etkisi altına aldı. Bu küresel durum herkesin ezberini bozacak. Entellektüel, Fiziksel, Duygusal ve Manevi olarak madde madde yapmanız gerekenleri ve koronavirüs yaşam rehberini Dr. Psikolog Merih Bektaş Fidan anlattı...

Yapılacak en basit ve en doğru şey olup bitenleri paniğe kapılmadan anlamak ve gerekli değişiklikleri yaparak kabullenmektir. İnsanoğlu bunu yapabilecek kapsitededir, bu olgunlaşmasının ve büyümesinin bir şartıdır.

Bu, birlikte bir şeyler yapmak için de güzel bir fırsat olabilir; kimimiz fiziksel, kimimiz teknik kimimiz duygusal konularda destek verebiliriz. Aynı şekilde kimimiz çocuklara, kimimiz yaşlılara kimimiz de engellilere daha fazla yardımcı olabiliriz. Ama bir şekilde hepimiz yardım ediyor olacağız.

Aşağıdaki liste her şeyi kapsamasa da karantina süreci boyunca ve pandemi sonrasında oluşacak değişikliklere ilişkin neler yapabileceğimizi içermektedir.

Fiziksel:

•    Günlük olarak ne yapmanız gerekiyorsa onu yapın, zaman mefumunu unutup çok gevşemeyin, aşırıya gitmeyen bir düzen size iyi gelecektir.

•    Yatağınızı  kalkınca toplayın, etrafınız ne aşırı düzenli ne de çok dağınık olsun. Mekanınızı havalandırın.

•    Her gün kendinize ve sağlığınıza uygun egzersizleri yapın, kaslarınızı gerin ve eklemlerinizi yavaşça oynatın.

•    Günde iki öğün yeyin, size zarar veren hangi gıda varsa onu daha faydalı olanla yavaş yavaş değiştirin.

•    Bol bol su için ve meyve yeyin. Dürtüsel yemek yememeye dikkat edin.

•    Hali hazırda var olan hastalıklarınızı ihmal etmeyin. İlaçlarınızı lütfen aksatmayın.

•    Uykularınızı fazla kaydırmamaya çalışın. Uymayan beyin çok iyi düşünemez ve hissedemez. Ama herkes çok uyuyamaz, vücudunuza iyi gelen ölçüyü sakin bir kafayla farkedin.

•    Ev işlerini abartmayın. Nefes alma ve gevşeme tekniklerini öğrenip uygulayın.

•    Erkekler de ev işlerine yardımcı olmalı, kendilerini iyi hissederler ve çocuklara güzel model olurlar.

•    Varsa bahçe ya da toprağınız, çocuklarla birlikte bahçe işlerini yapın ve iş bölümü yapın.

•    Temizlikte aşırıya gitmeyin, nihayetinde deterjanlar sağlığa zararlıdır.
Sosyal:

•    Arkadaşlarınızdan kopmayın, çok sevip kıymet verdiklerinizi karşılık beklemeden arayın.

•    Engelli arkadaş, akraba ve meslektaşlarınız varsa onları kontrol edin. Komşularınızı hiç ihmal etmeyin.

•    Akrabalarınızı yeniden hatırlayın, özellikle yaşlılarla yeniden ilişki kurmayı deneyin.

•    Şarkı söyleyin, türkü söyleyin. Enstrüman çalmayı öğrenin ve çocuklarınıza da öğretin.

•    Espiri yapmayı unutmayın. Günlükler tutun. Sonradan bakınca ilginç gelecektir.

•    Sağlık ve diğer çalışanları da destekleyelim, herkes kendi çevresindeki çalışana ulaşarak ‘ Nasılsınız, elinize emeğinize sağlık.’ diyebilir.

•    Boya yapmak, tamir etmek gibi evin eksik işlerini ailece birlikte yapın.

•    Çocuklara iyi anne baba ve iyi bir bir karı koca olma modellerini göstermeye çalışın. Bunun için aranızda anlaşın ve küçük küçük oyunlar oynayın. Bunlar sonra gerçek olacaktır.

•    Alkol ve madde kullanımına karşı uyanık olun çünkü can sıkıntısı ve stres bu sağlıksız alışkanlıkları yeniden uyandırabilir. Önüne geçemezseniz uzman desteği almayı düşünün.

•    İşinizi fazla aksatmadan sürdürebileceğiniz mekanları tespit edin, hareket halinde olun, bunun zihinsel  ve duygusal faydasını göreceksiniz.

•    Dürtüsel olarak mesaj vs atmamaya çalışın, iletilerinizi kuşatıcı bir dille yazın.
Duygusal:

•    Can sıkıntısı duygusuna karşı uyanık olun. Canınız sürekli sıkılmasın fakat unutmayın ki can sıkıntısı bazen yaratıcılığı da getirebilir. Can sıkıntısına karşı en iyi ilaç aksine bir şey yapmaktır.

•    Dürtüsel alışverişe dikkat! Bu bir psikolojik durumdur, çözümü için farklı şeyler deneyin, örneğin öteleme becerilerinizi gözden geçirin.

•    Yine aynı şekilde dürtüsel, online kumar ve benzeri oyunlara karşı uyanık olun.

•    Yalnızlık duygusuna karşı uyanık olun. Elinizin altında bazı kontaklarınız olsun.

•    Evde küfürlü konuşmayın. Bunu bir şekilde yasak edin ya da küfür kelimesi yerine başka aşağılayıcı olmayan kelime bulun. Küfür öfkeden doğar, öfkenizin kökenlerini düşünün. Evlerde potansiyel stres ve öfke patlamaları olabilir, enerjinizi farklı yerlere kaydırmayı öğrenin.

•    ŞİDDETTEN uzak durun. Gerekirse yardım alın. Ruhsal destekler artık telefonun diğer ucunda.

•    Psikolojik ve ruhsal sağlamlık nedir bunu öğrenin ve uygulayın.

•    Elinizden gelirse başkalarına yardımcı olun. Başkalarına yardımetme ruhsal sıkıntılarda panzehir gibidir.

•    Herkesin aynı koşullarda olduğunu görüp kendi artılarınızı görmeye çalışın.

•    Unutmayın travmalar her zaman, herkesi çökertmez, doğru bir düşünce ve hissiyatla yaklaşırsanız travmanız sizi büyütebilir.

•    Çevrenizde ve sizde şiddet oluyorsa, nasıl yardım edebileceğinizi ve nerelere başvurmanız gerekeceğini öğrenin. Risk altında olanlara dikkat edin ve güvende olmalarına yardımcı olun.

•    Gerektiğinde siz de yardım alın. Konuşma doğru yer ve zamanda yapıldığında çok iyileştirici olabilir.

Entellektüel:

•    İster çocuk ister şiir olsun ama kitap okuyun. Fıkra öğrenin. Varsa ilginiz hikaye yazın, şiir karalayın.

•    Resim ve sanatsal çalışmalara gözatın, belki ilginiz artar ya da içinizdekini ortaya çıkartır.

•    Sosyal medya kullanımınızı gözden geçirin, saatlarce ekrana bakmak, başkalarını takip etmek sizi yoracaktır.

•    Sosyal medyaya da bir iş gözüyle bakarsanız  onu düzenlemeniz belki daha kolay olabilir.

•    Uzmanların açıklamalarını takib edin ki bilgi kirliliğinden uzak kalın.

•    Eksikliğini hissetiğiniz konularda okumalar yapın, örneğin, kadın erkek psikolojisi, kişilerarası ilişkiler vb.

•    Yıkıcı olmayan kafa karıştırmayan yapıcı sorular sormayı, eleştirmeden kritik eden yorumlar yapmayı öğrenin.

Manevi:

•    İnsanlık için bir itikaf ve kendine gelmek bir için inziva fırsatı olabilir. Büyük bir fırsat olarak değerlendirin.

•    Bu bir cezadır diye düşünerek suçluluk duygusuna kapılmayın. Belkide  başkaları için ümit, hayata tutunma, kendini ilerletmenin sebebi olacaktır.

•    Kainatın sahibi evrende olan her şeyi koruyacaktır. Bu şekilde diğer canlılara da hayat hakkı tanınacaktır.

•    Toplumsal travmalar inancı ne olursa olsun herkes için manevi açıdan toparlanma fırsatı olabilir.

•    Sadaka ve zekat gibi maddi yardımlar manevi olarak hem size, hem diğerlerine hem de topluma çok iyi gelecektir. Dolayısyla onları da hatırlayın.

•    Dünyanın sonu geliyor diye ümitsizliğe kapılmayın çünkü bu tür olaylar insanlığın başına hep gelmiştir ve dünya dolayısıyla değişim ve dönüşüm geçirmiştir. Her dönemin insanı kıyametin yakın olduğunu düşünmüş!

•    Suküneti yakalamak bazı şeyler için çok güzel fırsatlardır, örneğin yansıtmalı düşünme becerileri, tefekkür ve şükür için. Manevi sorgulamalar kişileri büyütür ve hatta  onlara yön duygusu kazandırır.

•    Eksikliğini düşündüğünüz dini pratiklerinizi düşünün, varsa boşlukları yavaş yavaş doldurun, namaz kılmak, tesbih çekmek ve kuran okumak gibi.  

•    Kimse istemez fakat hayatın bir gerçeği, bu dönemde sevdiklerimizi kaybetme ihtimali ve tehlikesi vardır. Sıradışı ölüm, cenaze ve yas durumlarına karşı hazırlıklı olmalıyız.  Cenazelere gidilemeyebilir fakat bu yas tutmayın anlamına gelmez. Yaratıcı sesimizi ve duamızı her yerde,  her şekilde ve her an duyabilir.

•    Başkalarının kayıplarına karşı hazırlıklı olup destek verebilmeyi tasavvur etmeliyiz.
Cinsel:

•    Eşler biribirlerini yeniden keşfetmeyi öğrenebilir.

•    Birbirine yanaşmakta zorluk çeken çiftler sosyal hayatın baskısı olmadan birbirlerin yanaşmayı deneyebilir.

•    Birbirinize daha fazla ama dikkat ederek dokunun.

•    Cinsel yakınlaşmalarınız ölçülü ve sürdürülebilir olsun. Cinsel şiddetten mutlaka uzak durun.

•    Pornografi tehlikesi ve tuzağına karşı çok uyanık olun.

•    Evdeki durumlara ve kişilerin ihtiyaçlarına göre biraz daha fazla ya da biraz daha az konuşmayı deneyin.

•    Karşı taraf sizden ne istiyorsa onu anlamaya ve denemeye çalışın.

•    Güzel kokun, güzel bakın ve güzel gülün. Bunu kendiniz için yaparsanız diğerleri de çok fayda görecektir.

•    Eşler birbirilerine bolca teşekkür etsin, öpsün ve sarılsın.

•    Birbirinizin sevdiği kıyafetleri giyin, evde modelcilik oynayın. Bunun için alışveriş yapmanıza gerek yok!