Liselere Geçiş Sistemi (LGS), öğrencilerin geleceğini şekillendiren en önemli sınavlardan biri. Ancak bu sınav, beraberinde sınav kaygısı, stres, hatta başarısızlık korkusu gibi duyguları da getiriyor. Hem öğrenciler hem de aileler için oldukça zorlu geçen bu süreçte, doğru stres yönetimi teknikleri büyük önem taşıyor. Uzmanlar, LGS sürecinde başarıya giden yolun sadece çalışmaktan değil, aynı zamanda kaygı yönetimini öğrenmekten geçtiğini vurguluyor.  LGS, elbette önemli bir sınav. Ancak unutmayın ki hiçbir sınav, sizin değerinizi belirlemez. Sınav sonucundan bağımsız olarak, sizin güçlü yönleriniz ve potansiyeliniz her zaman var. Doğru destek ve sağlıklı kaygı yönetimi ile bu süreci hem gençler hem aileler için daha kolay hale getirmek mümkün.

LGS Kaygısı Nedir? Neden Ortaya Çıkar?

LGS sınavı, öğrencilerin akademik hayatında bir dönüm noktası olması nedeniyle yüksek baskı yaratır. Bu baskı, çoğu zaman:

- Gelecek kaygısı

- Aile beklentileri

- Arkadaşlarla kıyaslanma

- Yeterince hazırlanamama korkusu

gibi unsurlarla birleşerek kaygıyı tetikler. Uzmanlara göre belirli düzeyde kaygı motivasyonu artırırken, aşırı kaygı odaklanma sorunlarına, uyku bozukluklarına ve başarıda düşüşe neden olabilir.

Gençler İçin LGS Kaygısıyla Baş Etme Yöntemleri

1. Gerçekçi Hedefler Belirleyin
Herkesin öğrenme hızı ve yeteneği farklıdır. Başkalarıyla değil, kendi gelişiminizle yarışın. Günlük ya da haftalık ulaşılabilir hedefler belirleyin.

2. Nefes ve Gevşeme Egzersizleri
Sınav öncesinde ve çalışma aralarında uygulanacak basit nefes teknikleri, zihni sakinleştirerek odaklanmanıza yardımcı olur.

3. Zihinsel Yeniden Çerçeveleme
“Kazanamazsam hayatım biter” gibi olumsuz düşünceler yerine, “Elimden gelenin en iyisini yapacağım” gibi destekleyici iç konuşmalar geliştirin.

4. Sosyal Hayattan Kopmayın
Yalnızca ders çalışmak, kaygıyı artırır. Sevdiğiniz hobilere ve arkadaşlarınıza da zaman ayırın.

Ailelere LGS Sürecinde Düşen Görevler

1. Destekleyici ve Anlayışlı Olun
Eleştirmek ya da sürekli başarı beklemek yerine, çocuğunuzun çabasını takdir edin. Sınavın sadece bir araç olduğunu unutmayın.

2. Kendi Kaygınızı Yansıtmayın
Çocuklar, ebeveynlerinin duygusal tepkilerini kolayca fark eder. Kendi stresiniz çocuğunuza da geçebilir.

3. Beklentileri Gerçekçi Tutun
Her öğrenci Türkiye derecesi yapamaz. Çocuğunuzun potansiyeline ve yeteneklerine göre beklenti belirleyin.

4. Profesyonel Destekten Çekinmeyin
Kaygı düzeyi çocuğun yaşam kalitesini düşürüyorsa bir okul psikolojik danışmanından ya da psikologdan destek almak, en doğru adımlardan biridir.

Uzmanlardan LGS Adaylarına Son Tavsiyeler

- Uyku düzeninize dikkat edin, her gece 7-8 saat uyumaya özen gösterin.

- Sağlıklı ve dengeli beslenin, özellikle sınav haftasında ağır yiyeceklerden kaçının.

- Sınav anında zor sorularla karşılaşırsanız paniğe kapılmayın. Önce bildiğiniz soruları çözmek moralinizi yükseltebilir.

Sınav Korkusu Hakkında En Çok Sorulan Sorular ve Cevapları (Sıkça Sorulan Sorular – SSS)

1. Sınav korkusu nedir?
Sınav korkusu, sınav öncesinde ya da sınav anında hissedilen yoğun kaygı, stres ve başarısızlık düşünceleridir. Genellikle “ya yapamazsam?”, “ya unutursam?” gibi olumsuz senaryolarla tetiklenir. Bu korku, kişinin performansını düşürebilir.

2. Sınav korkusu ile sınav kaygısı aynı şey midir?
Benzer görünse de aynı şey değildir. Sınav kaygısı daha çok zihinsel ve fiziksel belirtilerle (terleme, kalp çarpıntısı, unutkanlık) kendini gösterir. Sınav korkusu ise daha çok düşünce düzeyindedir ve genellikle felaketleştirme içerir.

3. Sınav korkusu neden olur?
- Aile ve çevrenin yüksek beklentisi
- Geçmiş başarısızlık deneyimleri
- Yetersiz hazırlık ya da plansız çalışma
- Mükemmeliyetçilik ve kendine güven eksikliği
- Başarının kişilikle özdeşleştirilmesi (“başarısızsam değersizim” düşüncesi)

4. Sınav korkusu belirtileri nelerdir?
- Kalp çarpıntısı
- Mide bulantısı
- Uyuyamama
- Karamsarlık ve ağlama isteği
- Odaklanma zorluğu
- Boşlukta hissetme veya "bildiğini unutma"

5. Sınav korkusu başarıyı etkiler mi?
Evet. Aşırı düzeyde sınav korkusu, bilişsel işlevleri zayıflatabilir, dikkat dağınıklığına ve performans düşüklüğüne neden olabilir. Ancak yönetilebilir düzeydeki kaygı, başarıyı artırabilir.

6. Sınav korkusunu azaltmak için ne yapabilirim?
- Planlı ve düzenli çalış
- Gerçekçi hedefler koy
- Nefes ve gevşeme egzersizleri yap
- Kendi iç konuşmalarını fark et ve olumluya çevir
- Sosyal destek al
- Gerekirse bir rehber öğretmene veya psikoloğa danış

7. Aileler çocuklarının sınav korkusuna nasıl yaklaşmalı?
- Yargılamadan dinleyin
- Çocuğunuzu başkalarıyla kıyaslamayın
- “Elinden geleni yapman yeterli” gibi güven verici cümleler kurun
- Başarıyı tek bir sınavla sınırlamayın
- Kendi kaygınızı çocuğunuza yansıtmayın

8. Sınav anında korku ve panik gelirse ne yapmalıyım?
- Derin bir nefes al, gözlerini kapat ve 10’a kadar say
- Su iç
- Kolay sorularla başla
- Panik hâlindeyken 1-2 dakika dinlen, sonra tekrar dene
- “Şu an buradayım, yapabilirim” gibi iç telkinler kullan

9. Sınav korkusu tamamen geçer mi?
Tamamen geçmesi yerine, yönetilebilir bir seviyeye inmesi hedeflenmelidir. Kaygı, tamamen ortadan kalkmasa da, onu tanımak ve başa çıkmayı öğrenmek mümkündür.

10. Sınav korkusuyla baş edemiyorum, profesyonel destek almalı mıyım?
Evet. Eğer sınav korkusu günlük yaşamı etkiliyorsa (uyku sorunları, iştah kaybı, okuldan uzaklaşma gibi), bir psikolojik danışmandan ya da psikologdan yardım almak çok yararlı olur.