Kuşları saymak için gönüllüler seferber oldu

Geçenlerde sıcak bir sabah, eyalet başkentinin eteklerindeki çayırlıkta bulunan küçük gölün kıyısında, Bob Martinka teleskobik dürbününü mavi balıkçıl yuvalarıyla dolu yüksek kavak ağacına odakladı.

Geçenlerde sıcak bir sabah, eyalet başkentinin eteklerindeki çayırlıkta bulunan küçük gölün kıyısında, Bob Martinka teleskobik dürbününü mavi balıkçıl yuvalarıyla dolu yüksek kavak ağacına odakladı.

Uzun, zarif kuşlardan 12 tane saydı ve akıllı telefonunu çıkardı ama arama için değil, kuşların sayısını ve türlerini bir uygulamaya kaydetmek için. Bu uygulama, bilgileri New York'taki araştırmacılara gönderdi. Tutkulu bir kuş gözlemcisi olan emekli yaban hayatı biyologu Martinka, eBird adındaki küresel ornitoloji (kuşbilimi) ağının bir parçası. Kuş taraması için sık sık dağlara çıkıyor ve gördüklerini Ithaca, New York'ta bulunan, kâr amacı gütmeyen bir örgüt olan Cornell Ornitoloji Laboratuvarı'na bildiriyor. Martinka, yerel bir çöplüğü tararken, "Burada çok sık nadir martı türleri görüyorum'' diyor. Laborutuvar ın 'biyoloj ik sensörler' adını taktığı on binlerce kuş gözlemcisi, hangi türü nerede, ne zaman ve kaç sayıda gördüğünü rapor ediyor. Bu bilgi parçacıklarının milyonlarcasının bir araya gelmesi, bilim insanlarına büyük bir resim sunuyor. Muhtemelen ilk kez gönüllü toplulukların çalışmasıyla, gerçek zamanlı olarak, dünya çapında kuş nüfusunun görünümü çıkarılıyor. eBird 141 milyon bildirim derledi ve bu sayı her yıl yüzde 40 oranında artıyor. Sadece Mayıs'ta 169 ülkeden 5.6 milyon gözlem toplandı. Herkesin malumu olduğu üzere, kuşları saymak çok zor. Günlük bazda küresel veri toplamaya 2002'de başlayan eBird'den önce, belli bir dönem içinde bir sayım günü düzenlemek tek yöntemdi. Ancak eBird'ün günlük görünüm çıkarması, bilim insanları açısından yeni keşiflere vesile oldu. En aydınlatıcı ürün de ısı haritası; gözlemlerin dönüştürüldüğü bu çarpıcı görüntüde, yoğunluklarına göre turuncunun tonlarında temsil edilen kuşlar siyah harita zemini üzerinde zamanda ve mekânda hareket ediyor. 300'den fazla türün ısı haritası bulunuyor. Cornell Lab. Başkanı John W. Fitzpatrick, "Isı haritaları çıkarılmaya başlanır başlanmaz, herkes bunun oyunu değiştirici bir etken olduğunu, hayvan nüfuslarına ve hareketlerine nasıl baktığımızı değiştirdiğini fark etti'' diyor. "Gerçekten büyüleyici tasvirler, daha etkili biçimde öğrenmemizi sağlıyor'' diye ekliyor. Örneğin , uzun zaman, ABD'de tek bir sarıasma kuşu nüfusu olduğu sanılıyordu. Isı haritası ise görüldükleri yerler arasında bir boşluk olduğunu gösterdi, bu da genetik olarak birbirinden ayrı iki nüfus bulunduğunu ortaya koydu. Cornell en iyi kuş gözlemcilerini işe alıyor ki, bunlar dünya çapında yolculuk yapıp Martinka gibi kişilere yöntembilim eğitimi versinler. 500 gönüllü de, gönderimleri okuyup doğruluklarını sınıyor v e ortalama yüzde 2 'sini reddediyor. Utah Üniversitesi ornitoloji profesörü Çağan H. Şekercioğlu, Türkiye'deyken, benzeri kuş gözlem verilerini, iklim değişikliğinin kuşlar üzerindeki etkilerini incelemek için kullanmıştı. Şimdi eBird için 'olağanüstü bir kaynak' diyen Şekercioğlu, "İnternette anlık tatmin çağında yavaş ve eski moda gelebilecek doğa tarihiyle gençlerin ilgilenmesini sağladığı' görüşünde. eBird verilerini kullanılabilir kılan makine öğrenimi, yazılım ile donanımın bir bileşimi olarak veri toplamadaki tutarsızlıkları, boşlukları ve noksanları ayıklayıp veri akışı devam ettikçe düzeltmeler yapıyor. eBird'ün geçerliliğini sorgulayan uzmanlar da var. ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu'nun yaban hayat biyologu John Sauer, kuş gözlemcilerinin raporlarının bilimsel titizlikten yoksun olduğunu söylüyor. Verilerin rastgele toplanmasından ziyade ' insanların en çok g ittikleri yerlerden çok fazla gözlem geldiğini' dile getiriyor. Ama araştırmacılar, kuş nüfuslarıyla ilgili bilgiyi, doğal dünyadaki diğer değişimleri anlamaya yardımcı ve toplam biyoçeşitliliğin sağlık göstergesi olması bakımından kullanıyor. New York'ta doğu çayır kuşu sayısının azalması habitatlarının küçüldüğüne işaret ediyor ki bu, aynı habitata bağımlı türler için kötü haber. California'da eBird verileri kalkınmanın yönüne karar vermede kullanılıyor. Britanya'da ise eBird verileri, radar görüntüleri, hava durumu modelleri ve göç eden kuşların seslerini kaydetmek için binalara konan mikrofonları kullanan BirdTrack (Kuş Takibi) programının verileriyle birleştiriliyor. EBird projesi, kuş gözlemcilerinin boş zaman meşgalelerine bir amaç ve dolayısıyla yeni bir anlam verdi. Martinka "Bir kuş da görseniz önemli, bin kuş da görseniz önemli'' diyor. THE NEW YORK TIMES