Kurtlar ve köpekler adaletsizliğe tepki gösteriyor

Current Biology’de yayınlanan yeni bir karşılaştırmalı psikoloji çalışmasına göre sadece köpekler değil kurtlar da adaletsizliğe insanlar ve primatlara benzer biçimde tepki gösteriyorlar.

Kurtlar ve köpekler sadece partnerleri ödül aldıkları ya da kendilerine daha düşük kalitede ödül verildiği deneyde işbirliği yapmayı reddettiler. Bu davranışın iki soyda da eşit güçte gerçekleşmesi, uzun süredir varsayıldığının aksine, bu davranışın köpeklerin evcilleştirilmesinin yarattığı bir etki olmadığını, bunun yerine ortak bir atadan kalıtıldığını gösteriyor.

Adaletsizliği fark etmek insanda özellikle başkalarıyla işbirliği yaparken daha önemli hale gelen sosyal bir yetenektir. Primatların farklı türleri de adaletsizliği kavrar ve tepki gösterirler. Başka türlerde bu davranışın varlığı nadiren gözlenmektedir ancak köpeklerle yapılan birçok çalışma bu tür için adaletsiz farkındalığının bir biçiminin var olduğunu ortaya koydu.  Şimdiye kadar köpeklerin bu yeteneği insanlara adaptasyonlarıyla yani evcilleştirmeyle bağlantılandırılıyordu.

Ancak en yakın akrabaları kurtlar da benzer bir adaletsizlik farkındalığı sergiliyorlar. Deney iki tür için de aynı şekilde gerçekleştirildi. Deney sırasında araştırmacının komutu ile hayvanların ödül almak üzere zile basması istendi. Yan yana duran kafeslerdeki hayvanlarda sırayla verilen komutlarda birisine tam ödül verilirken, diğerine daha düşük kalitede verildi(kalite testi) ya da hiç verilmedi (ödülsüz test). İki durumda da daha deneyin başında komşu kafestekinin tam ödül aldığını gören test hayvanları deneye katılmayı (zile basmayı) reddetmeyi başladılar.

Araştırmacılardan Jennifer Essler durumu “Deneye devam etmeyi reddetmeleri adaletsizliği fark etme yetenekleri olduğunu kanıtlıyor.” şeklinde açıklıyor. Önemli nokta hayvanlar partnerleri olmadığı zaman iki teste de zorluk çıkarmadan devam ediyorlar. Başka bir araştırmacı Friederike Range “Bu bize eğitmenle işbirliğini sadece ödül almadıkları için kesmediklerini gösteriyor. Reddediyorlar çünkü başka birisi bir şey alırken kendileri almıyor.” diyor.

Aynı zamanda kalite testinde de, kurtlar ve köpekler eğitmenle işbirliği yapmayı ve zile basmayı kesiyorlar. Essler’e göre bu tepki şimdiye kadarki hiçbir deneyde gösterilmemişti ve bu adaletsizliği anladıklarını daha açık biçimde onaylıyor. Kurtlar köpeklere göre daha hassaslar ve eğitmenin çalışmaya devam etmesi için çok daha fazla komut vermesi gerekiyor.

Köpeklerin ve kurtların sürü içerisindeki statüsü de hayvanların işbirliğini kesmelerinde önemli bir noktaydı. Range bu durumu “Yüksek statülü hayvanlar adaletsizlikten çok daha çabuk bıktılar çünkü böyle bir duruma alışkın değiller: Hiçbir şey almamak ya da yalnızca düşük kalite ödül almak. Dolayısıyla hiyerarşi adaletsizliğe verdikleri tepkiyle doğrudan ilgili.” diye açıklıyor.

BİLİMFİLİ