Koronavirüsü telefonlar üzerinden takip etmek mümkün mü?

Koronavirüs salgınında cep telefonları üzerinden takip salgınla mücadelede başarılı bir yöntem mi?

Koronavirüs salgınıyla mücadelede bazı ülkeler, cep telefonu uygulamaları ve yazılımlarla dijital teknolojinin sağladığı izleme yöntemlerini kullandı. Halkın hareketlerini, adımlarını izleyerek Covid-19 haritası çıkaran ülkeler böylece salgını kontrol altına almayı ve gerekli müdahaleyi yapmayı planlıyor.

Bu yöntemin önüne geçilemeyen salgına karşı faydalı bir yöntem olduğunu düşünenler var ancak halkın devlet kontrolüyle izleniyor olmasının bireysel özgürlükleri ve veri gizliliğini ihlal ettiği yorumları da yapılıyor.

Dijital teknoloji ve akıllı cep telefonlarıyla hangi ülkelerde ne gibi önlemler alındığını derledik.

Çin

CNBC'nin haberine göre Çin hükümeti 14 gün karantinaya alınanların, evlerinden çıkmadıklarından emin olmak için kapılarının önüne kapalı devre kamera sistemi yerleştirdi.

İnsansız hava araçlarıyla (drone) halka "Maskelerinizi takın" çağrısı yapılıyor. Şubat ayında yayınlanan bir videoda Çin'de bir dronela sokakta yürüyen yaşlı bir kadına 'daha fazla tedbir alması' uyarısı yapıldığı görülüyordu.

Çin resmi yayın kuruluşu Global Times'a göre drone sesi, "Evet teyze, drone sizinle konuşuyor. Maskesiz yürüyemezsiniz. Eve dönseniz iyi olur, ellerinizi yıkamayı unutmayın" diyor.

Çin'de ayrıca cep telefonlarına indirilen uygulamadaki barkodla, bireylerin sağlık durumları da takibe alınıyor. Bilgiler, merkezi veri tabanına kaydediliyor. Uygulamada üç renk var: Yeşil, sarı ve kırmızı. Bu renkler bireyin nasıl davranmaları gerektiğini belirlemek için kullanılıyor.

Yeşil: Serbest dolaşım
Sarı: Yalnızca mahalli dolaşım
Kırmızı: Karantina

Çin hükümeti teknoloji devleri Tencent, WeChat, Alipay ve Alibaba'nın da yardımlarını alıyor. Sohbet uygulamaları WeChat ve Alipay'de kullanıcılar nüfuz cüzdanlarının numaları ve nerelere seyahat ettikeri bilgilerini girebiliyor ve böylece kendilerine de barkod sisteminden risk durumlarına göre renkler veriliyor.

Singapur

Singapur hükümeti bireylerin izlenebilmesi için 20 Mart'tan bu yana 'TraceTogether' adlı bir uygulama kullanıyor. Potansiyel Covid-19 hastalarının başkalarıyla temas halinde olup olmadıklarını belirleyebilmek için cep telefonlarındaki Bluetooth sinyalleri devreye sokuluyor.

Kullanıcının telefonundaki veriler 21 gün boyunca sistemde kayıtlı kalabiliyor ama bu veriler konum bilgilerini içermiyor ve kullanıcının telefon rehberine ulaşmıyor. Halka uygulamayı indirme zorunluluğu getirilmedi ama sistemin duyurulmasından bu yana en az 500 bin kişi bu uygulamayı cep telefonlarına indirdi. Hükümet yetkilileri, bir bireyin hareketlerinin kamu sağlığına tehdit oluşturduğunun tespit edilmesi durumunda verilerin şifrelerinin kırılacağını söyledi.

Veriler doğrudan hükümet ile paylaşılmıyor ve 21 gün sonra siliniyor.

Hong Kong

Hong Kong'da bazıları akıllı cep telefonlarına bağlanabilen bileklikler kullanıyor. Bu bileklikler hareketleri takip ederek karantinadan çıkanları yetkililere bildiriyor.

Hükümet, bilekliklerin bireylerin tüm konumlarını tespit etmediğini, yalnızca evden çıkıp çıkmadıkları bilgisinin paylaşıldığını söylüyor.

Bileklik kırıldığında veya akıllı cep telefonuyla bağlantısı kesildiğinde veya çıkarıldığında bireyin coğrafi konumuyla ilgili Sağlık ve Emniyet Birimi'ne uyarı gidiyor.

Ama Hong Kong enfeksiyon kapanların isimlerini açıklamıyor, sağlık yetkilileri yalnızca bireyin yaşını, cinsiyetini, sokak adresini, tıbbi semptomlarını duyuyor. Çoğu zaman da bireyin çalıştığı yerin tam adresini. Böylece bölge halkı enfeksiyon kapan bir bireyle temasta olup olmadıklarını tahlil edebiliyor.