KORKULARINIZI PAYLAŞIN

DHA

Toplumun yüzde 25-30'unun fobisi olduğunu belirten uzmanlar, bu korkuları yenmenin mümkün olduğunu söylüyor.

Doktor kontrolünde ilaç kullanımı ve bilişsel davranışçı terapi ile kaygı yaratan durumla başa çıkmanın yolları öğretiliyor, gevşeme teknikleri ile tedaviye destek sağlanıyor.

İstanbul Tıp Fakültesi Liyezon Kürsüsü Başkanı, Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Sedat Özkan, fobilerle (korku) ilgili sorularımızı yanıtladı...

FOBİ NEDİR?

Gerçekte korku yaratmayacak bir objeye, eyleme veya duruma karşı aşırı korku duyma ve kaçınma davranışında bulunmaya 'fobi' denir. Fobik kişiler belli bir durum, nesne veya aktivite ile karşılaştığında aşırı kaygı duyar. Fobiler normal korkulardan yoğunluk, süre, mantık dışılık ve yeti kaybına neden oluşu ile ayrılırlar.

FOBİLERİN GÖRÜLME SIKLIĞI NEDİR?

Fobiler en yaygın psikiyatrik hastalık grubudur. Araştırmalarda toplumda yüzde 10 oranında fobik olduğu söylenmekle birlikte, tahminen bu değer yüzde 25-30 dolayındadır. Araştırmalarda fobi sıklığının beklenenden düşük çıkmasının en önemli nedeni, bu kişilerin hastalıklarının farkında olmaması ve tedaviye başvuruların az olmasıdır. Fobik durumlar kadınlarda erkeklere göre daha sık görülür.

SIK GÖRÜLEN FOBİLER HANGİLERİ?

Hayvanlar (yılan, köpek, kuş), böcekler (örümcek, arı), yükseklik korkusu asansör korkusu, uçağa binmek ya da araba kullanmak, kan görmek veya iğne yaptırmak en sık görülen fobiler arasında sayılabilir.

FOBİ BELİRTİLERİ NELERDİR?

Korku yaratan obje, durum ya da aktivite ile karşılaşıldığında kaygı belirtileri ortaya çıkar. Panik atakta görülen belirtilerin hemen hepsi fobik durumla karşılaşıldığında ortaya çıkabilir. Çarpıntı, yüz kızarması, titreme, bulanık görme, nefes darlığı, ağız kuruluğu gibi belirtiler görülebilir.

FOBİ NEDENLERİ NELERDİR?

Fobilerin ailesel olduğu konusunda kanıtlar vardır. Yaralanma ve kan korkusunda ailesel ilişki daha güçlüdür. Basit fobiklerin akrabalarında bu hastalığın görülme olasılığı üç-dört kat daha fazladır.

FOBİK DAVRANIŞ BAŞKA HANGİ BOZUKLUKLARDA GÖRÜLEBİLİR?

Şizofreni veya major depresyonda değişik fobik belirtiler olabilir. Obsesif kompulsif bozuklukta (takıntı), kirlenme ve bulaşmayla ilgili fobik kaçınma sık olarak izlenir. Travma sonrası stres bozukluğunda, hasta ilk travmaya benzeyen durumlarda fobik belirtileri taklit eden belirtiler gösterir.

TEDAVİ EDİLMEYEN FOBİLERDE SEYİR NASILDIR?

Tedavi edilmeyen olgular süreğen ve dalgalanan bir seyir gösterir. Çocukluk çağı ve erken ergenlik döneminde başlayan özgül fobiler düzelme ve kaybolma eğilimi gösterir. Belirtilerin başlamasından beş yıl sonra olguların yaklaşık yarısı belirtisiz olmaktadır. Ergenlik döneminden sonra başlayan fobiler uzun süre devam eder.