Komedyen daha karamsar hikayelerle döndü

David Chappelle 2005'te sadece ABD'nin en popüler komedyeniydi. Sonra istifa edip çok daha önemli bir kültürel figür haline geldi:

David Chappelle 2005'te sadece ABD'nin en popüler komedyeniydi. Sonra istifa edip çok daha önemli bir kültürel figür haline geldi:

Kimilerine göre bir kaçak, diğerlerine göre bir deli ama hepsinden çok bir muamma. Şimdilerde bir tür geri dönüş yaşıyor. Chappelle, Funny or Die web sitesinin yapımcılığında 15 şehri dolaşacak yeni bir turne olan Oddball Comedy and Curiosity Festival'in yıldızı. Asıl heyecan verici olan ise, Chappelle'in ağır bedel ödeyerek kazandığı sıra dışılık halesini artık daha cesur ve kişisel sanat yapmak için kullanması. Chapelle, 50 milyon dolarlık sözleşme ve Comedy Central'deki meşhur "Chappelle's Show"u bırakmakla kalmadı. Bir de bunu çok dramatik şekilde yaptı. Kaçtığı Güney Afrika'da sahneyi terk edişini ahlaki nedenlerle açıkladı. Time dergisine, "Ayaklarımı sürmediğimden, gerçekten dans ettiğimden emin olmak istiyorum'' dedi. O zamandan beri, komedyenlerin en erişilebilir olduğu çağda, gözlerden uzak bir yıldız konumunda. Son dönemlerde (2011'de bir radyo programı hariç) hiç mülakat vermedi. İnternet yayınlarına veya talk şovlara çıkmadı. Bununla birlikte, son bir yıldır yavaş yavaş halkın içine çıkmaya başladı. Sinema ve televizyondan uzak dursa da, sıklıkla komedi kulüplerine çat kapı uğradı. Bu genelde sürpriz boy göstermeler geri dönüş söylentilerini körükledi. Komedyen Chris Rock, Oddball Festival'den sonra Chappelle'le beraber bir turne yapacaklarını söylüyor. Aslında bu yaz Chappelle son derce heyecanlı görünüyor. Mart'ta San Francisco'daki şovu karizmatik olduğu kadar kaotikti de: Serbest akışta, doğaçlama ve izleyiciyle diyaloglarla dolu. Ama Haziran'daki performansı çok farklıydı: Son derece düzenli, tematik birlik içinde ve daha az doğaçlamaya dayalı. Kendine özgü rahat konuşma tarzı ve 12'den vuran zamanlaması yine esprilerinin hizmetindeydi, ama esprileri 10 yıl önceki standup performansına kıyasla, daha karanlık, çapraşık ve açığa vurucuydu. Chappelle'in sahnedeki evrimini görünce, komediyi terk etmekten ziyade evine, yani çeyrek asırdır yürüttüğü canlı gösteri formuna geri döndüğünü anlıyorsunuz. Chappelle Haziran'da Richmond'da verdiği iki şovdan ilkinde sahneye çıkarken bitkin görünüyordu. "Neredeyse gelemiyordum'' deyip bilet almadan havaalanına gittiğini belirtti. "Plan yapmadım. Eskiden benim yerime plan yapan adamlarım vardı. Artık o kadar adamım yok" dedi. Chappelle, esprilerini, hep aldatıcı biçimde hazırlıksız tarzda sunar. İzleyicileriyle arasında bağlantı kurarken aynı zamanda onlara sataşır. Eski bir dostun hoş sohbet sıcaklığıyla izleyiciyi kucaklar, cümlesini yarıda kesip belki de devam etmemesi gerektiğini itiraf etmeyi ya da bir sır ifşa etmek üzereymiş gibi suç ortağı ararcasına etrafına bakmayı sever. Ama kamuoyu önünde profili değiştikçe, seyirciyi kendine çekmek için yeni teknikler geliştiriyor. Spot ışıklarından uzak bir eksantrik olarak, Chappelle kendini kafası karışık melankolik bir kişi olarak takdim ediyor. Bir hikâyesine, "Bugün biraz sinirliyim" diyerek başl ıyor. Son gösteri lerinin hepsinde, kel kafasını okşayıp acaba söylediklerinin hâlâ insanlara ulaşıp ulaşamayacağını sorguluyor. Sonra durup bir aydınlanma yaşadığını göstermek ister gibi kaslı kollarını yukarı kaldırıyor. "Belki benimki bir umutsuzluk mesajıdır" diyor. Chappelle hep gam kasavet saçıyor değil. Hâlâ istikrarlı kahkahalar alıyor, ama en patlayıcı kahkahalar, onun ağırbaşl ı l ığı etraf ında yükseliyor. Son özel stand-up yayını olan, 2004'te Showtime'daki "For What It's Worth" skecinde, bir liseye gidip öğrencilere gettodan çıkmanın tek yolunun odaklanmak ve beyazları suçlamayı bırakmak olduğunu anlattığını söylemişti. Sonra espriye girip, "Ve tabii nasıl rap söyleneceğini veya basketbol oynanacağını öğrenin. Ya bunları yapın ya da uyuşturucu satın" demişti. O zamandan beri değişen şey, şakalarının doğrudan ya da daha çok dolaylı olarak, hep dönüp dolaşıp Comedy Central'den dillere destan ayrılışına gelmesi. Örneğin oğlunun kendi tavsiyesini dinleyerek hoşlanmadığı bir okul sonrası eğitim programını bırakmasıyla ilgili ayrıntılı ve uzun skeçte, verdiği nasihat için bulduğu başlık "Oğlum, bazen çekip gitmek iyidir''. Chappel le, 2006 başında Oprah Winfrey Show'da verdiği röportajlarda, Hollywood'da özgür olma mücadelesinin hikâyesini anlatmıştı. İkinci programda "Kendim olmanın bir yolunu bulacağım" demişti. Şimdi o kadar başkaldıran bir tondan konuşmuyor, hatta zaman zaman pişmanlık hissettiriyor. Kendini açıklamak yerine kendi karmaşasını dramatize ediyor, sonra da komikleştiriyor. Anlattığı bir hikâyede, öğrencilere hayat tavsiyesi vermekte zorlanması üzerine durup, "Kendi şovunuzu terk etmeyin" diyor. THE NEW YORK TIMES