Evcil hayvanınızın yanında sigara içiyor musunuz?

Evcil hayvanınızın yanında sigara içiyor musunuz? Ya da Evcil hayvanların etrafında sigara içmek güvenli midir? Hiç düşündünüz mü? Sigaranın insanlara zararı malum ama ya hayvanlara nasıl zarar veriyor?

Sigaranın insanlar için zararlarını anlatmaya gerek yok; bu konuda binlerce araştırma ve vaka mevcut. Ama sigaranın, elektronik sigaranın, tütün ürünlerinin dostlarımıza verebileceği zararları araştırmaya, öğrenmeye ve önlemeye ihtiyacımız var. Hatta bu bizim için ihtiyaçtan öte bir zorunluluk olmalı. Kedi, köpek, balık, kuş ya da kemirgen dostlarımız; türün hiçbir önemi yok. Bizimle yaşaması için kendi elimizle seçtiğimiz, her koşulda yanımızda olan ve karşılığında bizden en ufak bir istekleri bile olmayan dostlarımızın sağlığı ve mutluluğu için elimizden gelen her şeyi yapmak zorundayız; çünkü her ne kadar inanılmaz işler başarabilseler de onların yapamayacağı şeyler de var. Elimizden gelen her şeyi yapabilmenin ilk adımı da onların sağlığını tehdit eden tehlikeler hakkında bilinçlenmek ve bu tehlikeleri önlemek. Tütün ürünlerinin evcil hayvanlar üzerindeki etkileri ile ilgili güvenilir kaynaklardan elde ettiğimiz bilgileri sizler için derledik. İçerisinde  hem sizler için hem de dostlarınız için faydalı bilgiler bulacağınıza inanıyoruz.

Evcil hayvanların etrafında sigara içilmesinin zararları

Bilim adamları, etraflarında sigara içilmesinin evcil hayvanlar üzerindeki etkilerini araştırıyorlar, fakat bugüne kadar yapılan araştırmalardan edinilen bilgiler ve mevcut bildiriler, sigaranın insanlar üzerinde olan etkilerinin sonuçları için yapılan araştırmalarla kıyaslandığında maalesef çok kapsamlı değil. Yine de sahip olunan veriler sorularımıza ışık tutabilecek yeterlilikte. Yazımızda sadece pasif sigara içiciliğine değil, üçüncü el sigara dumanının zararlarına da değineceğiz. Üçüncü el sigara dumanı, sigara içilen bir ortamda üstünüze, saçınıza, odaya ve eşyalara sinen koku olarak tanımlamamız bunun en basite indirgenmiş açıklaması olabilir.

Sigara içilen ortamda yaşayan evcil hayvanların da pasif içicilikten kaynaklı bronşit ve astım gibi hastalıklara yakalanma riskleri bir yana, kedi ve köpek gibi koku duyuları güçlü evcil hayvanlar için sigara ve tütün kokusu hoşlanmadıkları ve rahatsız oldukları bir ortam oluşturur.

Sigaranın kedilere zararları

Kediler yalanarak temizlenirler, bu onların hem tüy sağlığı hem de tüylerinde oluşan yağlanmanın vücutlarına eşit dağılımı için çok önemli bir davranıştır. Kediler uyanık oldukları ve oyun oynamadıkları zamanlarının çoğunu kendilerini dikkatlice ve özenli bir şekilde temizleyerek geçirirler. Fakat yalanmak sigara içiminin serbest olduğu bir ev içerisindeki kediler için çok tehlikeli olabilir. Kediler tıpkı insanlar gibi pasif içiciliği doğrudan nefes alarak yaşarlar. Kendilerini temizlerken tüyleri tarafından emilen üçüncü el sigara dumanının partiküllerini de yalarlar.

Yapılan araştırmalar Oral skuamöz hücreli karsinom (Oral squamous cell carcinoma) adı verilen agresif bir ağız kanseri tipinin sigara içilen ortamda yaşıyan kedilerde görülme oranının 2 ila 4 kat oranında arttığını göstermektedir. Kanser sıklıkla üçüncü el sigara duman partiküllerinin yalanmadan sonra toplanma eğiliminde olduğu dilin alt kısmında tabanında görülür. Bu ağız kanseri gelişen kediler kemoterapi, cerrahi veya radyasyon tedavisi görseler bile sadece %10 gibi bir azınlığı, tanıdan 1 yıl sonra hala hayatta kalabilecektir. Ölümcül ve çok tehlikelidir.

Günde bir paket ya da daha fazla sigara içen birisiyle yaşayan kedilerin, bağışıklık sistemine saldıran bir kanser türü olan lenfoma’ya yakalanma riskleri üç kat daha fazladır. Lenf kanseri olan bir kedinin kemoterapi ve cerrahi operasyon sonrası bile hayatta kalma süresi ortalama altı aydır.

Hali hazırda solunum ya da akciğer sorunu olan bir köpeğin sigara dumanı soluması onların semptomlarını kötüleştirirken ayrıca kronik öksürmeye sebep olur.

Sigara içen insanlarda ortaya çıkan solunum şekli, solunum yolu ve akciğer değişimleri köpeklerde de gözlemlenebilir. Tütün dumanına maruz kalan köpeklerde, tıpkı insanlarda olduğu gibi bazıları siyah duman partikülleri içeren artmış sayıda alveoler makrofaj (alveolar macrophages) bulunabilir.

Sigaranın köpek sağlığı üzerindeki etkileri köpeğin türünün burun uzunluğuyla doğru bir bağlantısı vardır. Burunlar sahip oldukları kıl ve mukus yardımıyla hava filtresi işlevi görürler. Alman kurdu, doberman, danua, kangal, saluki gibi uzun burunlu köpek türleri sigara dumanına maruz kaldıklarında iki kat daha fazla burun kanseri riskiyle karşı karşıya kalırlar. Bu köpek türlerinin burunları uzunluklarının yardımı ile tütün dumanı partiküllerini çoğunlukla filtreleyebilirler ve ciğerleri bu partiküllerden çok düşük oranda zarar görür. Ne yazık ki burun dokularının içinde biriken toksik partiküller, kansere neden olan partiküller ile temasa girerek burun kanseri riskini arttırırlar.

Kısa ya da orta uzunlukta burun sahibi olan pug, İngiliz Bulldog, Fransiz Bulldog, Pomeranian, Cavalier King Charles cinsi gibi köpeklerde ise akciğer riski daha yüksektir. Burunları kısa olduğu için daha az tütün partikülü filtrelenir ve doğrudan akciğere girer. Bu ultra ince parçacıklar akciğerin derinliklerine gitmeye meyillidir ve bu da akciğer kanseri riskinin artmasına sebep olur.

Sigaranın evcil kuşlara zararları

Kuşlar hava kirliliğine karşı çok hassastırlar, özellikle de tütün dumanına karşı. Solunum sistemlerinde tütün dumanına maruz kalan çocuklarda görülenlere benzer değişiklikler geliştirebilirler.

Sigara içilen bir evde yaşayan kuşlar pasif içiciliğe maruz kalırlar. Ayrıca kuşlar tıpkı kediler gibi kendi tüy temizliğini yapabilen canlılardır. Temizliklerini yaptıklarında üçüncü el sigara duman parçacıklarını da alırlar. Sadece bu da değil, kuşlar sahiplerinin kıyafetlerine veya ellerine dokunup zararlı parçacıkları ayakları vasıtasıyla emebilir. Kuş bulunan evde sigara tüketimi kuşlar için çok tehlikelidir.

Sigara içilen ortamda yaşayan kuşlarda gözlemlenebilecek rahatsızlıklar;

    Tahriş olmuş sinüsler
    Pnömoni (zatürre)
    Alerjiler
    Akciğer kanseri
    Tüylerde kopma
    Göz problemleri
    Cilt anormallikleri
    Kalp problemleri
    Doğurganlık problemleri

Zatürre, akciğer kanseri ve kalp problemleri gibi hastalıklar ölümle sonuçlanabilir. Alerji ve tüylerde kopma gibi koşullarsa tedavi edilebilir ama kuşun sigara içilen ortamda yaşamaya devamı bu tedavi sürecini imkansız hale getirebilir.

Sigaranın balıklara zararları

Sigara içmek evcil balıklara diğer bütün evcil hayvanlara verdiği kadar çok zarar verir. Nikotin balıklar için toksiktir. Hem ikinci el hem üçüncü el duman çok fazla nikotin içerir. Nikotin suda kolayca çözüldüğü için akvaryum suyuna karışması mümkündür ve akvaryumdaki balıkları zehirleyebilir. Toksik nikotin seviyelerine maruz kalan balıklar kas spazmları, yüzgeç sertleşmesi ve renk kaybı yaşayabilirler ve ölebilirler.

Sigaranın ve sigara içerisindeki toksik maddelerin balıklar üzerindeki etkisinin araştırıldığı bir çalışmada bilim adamları iki haftalık golyan balığı dolu bir akvaryumun içine 1 içilmiş sigara izmariti attılar. Bu araştırma sonucu akvaryumdaki balıkların yarısı sadece 96 saat gibi bir zaman zarfı içinde bu bir tek sigara izmariti yüzünden hayatını kaybetti.

Sigaranın guinea piglere zararları

Yapılan araştırmalara göre 6 ay süresince pasif içiciliğe maruz kalan Guinea piglerin akciğerlerinde pasif içiciliğin insanlar üzerindeki etkisine benzer mikroskopik değişimler gözlenmiştir. Guinea pigler ayrıca amfizem diğer adıyla KOAH ve pulmoner hipertansiyon gibi hastalıklar da geliştirebilirler.

Bir diğer araştırmaya göre kronik tütün dumanına maruz kalan guinea piglerin metabolizmaları üzerindeki toksik etkiler nedeniyle kilo alımlarında azalma görülmüştür. Bu araştırmaya göre guinea pigler sigara dumanına maruz kaldıktan 5 hafta sonra kilo alamamaya başladı. Diğer araştırmada saptanan mikroskobik akciğer değişimi yine meydana geldi ancak bu değişimler guinea piglerin kilo alımının azalmasından sonra meydana geldiği gözlendi.

Elektronik sigara (e-sigara) evcil hayvanlar için zararlı mıdır?

Elektronik sigaralardan çıkan dumanın ya da buharın evcil hayvanlar için herhangi bir tehlike oluşturduğunu gösteren pek fazla çalışma yoktur. Pasif içiciliğin insanları sigara içmekle benzer şekilde etkileyebileceği bilinen bir gerçek. Sigaranın içerisindeki kimyasal maddeler nedeniyle insanlar akciğer hastalıkları ve kalp problemleri gibi sayısız hastalığa yakalanabilir ve bu evcil hayvanlar içinde geçerlidir.

Elektronik sigaralar, sigara ile aynı kimyasalları içermez ancak kedi ve köpek gibi evcil hayvanlar üzerinde uzun vadeli etkileri söz konusu olduğunda hala yapılması gereken birçok araştırma var. Şu an bilimsel olarak kanıtlanmış ve net olarak verebileceğimiz tek bilgi likitlerde bulunan PG olarak bilinen propilen glikol’un yutulduğunda evcil hayvanınız üzerinde zararlı bir etkiye sahip olduğudur. Elektronik sigara likitleri çocuklardan ve evcil hayvanlardan uzak tutulmalıdır. Bunun bir diğer sebebi bu likitlerin içerdiği nikotindir. Nikotin tüketildiğinde inanılmaz derecede tehlikelidir.

PG bir zamanlar kedi maması içeriği olarak kullanılmıştır fakat 1990’larda olumsuz etkiler keşfedildikten sonra durdurulmuştur. Yapılan bir araştırmada yiyeceklerinde PG bulunan bir diyet ile 5 hafta beslenen kedilerin kanlarındaki heinz cisimciklerinde artış gözlemlendiği ortaya konulmuştur.

Heinz body Anemisi nedir?

Heinz body anemisi oksijen taşıyan kırmızı kan hücrelerine ciddi şekilde zarar verebilecek veya tahrip edebilecek bir tür anemidir.

Kediler doğal olarak daha fazla heinz cisimciklerine sahiplerdir ve bu nedenle heinz body anemisi riski daha yüksektir. Kırmızı kan hücreleri PG gibi oksidatiflere maruz kaldığında bu cisimcikler oluşur.

Çok fazla teknik bilgilere girmeden açıklanabilecek haliyle Heinz body, kırmızı kan hücrelerinin içindeki hemoglobin zincirlerinde değişikliklere neden olur. Daha sonra hastalığa karşı savaşan beyaz kan hücreleri, dalaktaki etkilenen kırmızı kan hücrelerini temizler. En basit ifadeyle, tüm bunlar dokulara giden oksijenin azaldığını gösterir.

Tabii ki PG içerikli bir mamanın direk tüketimi ile PG içeren bir likitin buharını solumak arasında tehlike farkı vardır. PG buharının solunmasının evcil hayvanlar üzerindeki olası tehlikesi hakkında bir bilgi mevcut değildir.

Bu bilinmezlik sizi tedirgin ederse VG yani bitkisel gliserin içeriği daha yüksek olan likitleri tercih edebilirsiniz ya da bizim önerimiz açık havada tüketmeniz yönünde olacaktır.

Elektronik sigara Nikotin içerir

Tehlikelerden bir diğeri elektronik sigarada kullanılan likitlerde bulunan nikotindir. Kedi sahipleri için nikotin endişe duyulması gerekilen bir maddedir çünkü kediler için nikotin toksiktir. Kediler toksik seviyelere ulaşmadan vücut ağırlıkları başına 5mg nikotini kaldırabilirler. Elektronik sigarada kullanılan likitler de çeşitlilik göstererek 6 ila 24mg aralığında nikotin bulunur.

Tabi ki kediniz sizinle beraber elektronik sigarayı direk içmiyor bu nikotin oranını direk baz almak yanlış bir bakış açısı olabilir ama kedinizin dikkatini çekecek, ona lezzetli kokan bir aroma çok ciddi sağlık problemlerine sebep olabilir.

Evcil hayvanınız elektronik sigara likiti tüketirse bu acil bir durumdur. Nikotinin yutulması her zaman tıbbi bir acil durum olarak düşünülmelidir. Ama eğer konu evcil hayvanınızın nikotin yutması ise bu durum derhal tedavi edilmesi gerekilen ciddi bir sağlık problemidir. Nikotin mukoza zarı ile daha hızlı emilir. Hayvanınızı hekime yada bir veteriner acil kliniğine oldukça çabuk götürün.

Evcil hayvanlar için nikotin zehirlenmesi semptomları şunları içerir:

    Kusma
    Ishal
    Titreme
    Salyalanma
    Küçülmüş göz bebekleri
    Tuhaf veya heyecanlı davranış
    Nöbet
    Kalp çarpıntısı

Enpati.net