Yeni araştırmalar, kız çocuklarının erken yaşta ergenliğe girmesi veya kadınların erken yaşta doğum yapmasının, tip 2 diyabet, kalp yetmezliği, obezite ve Alzheimer gibi yaşa bağlı hastalık riskini artırdığını ortaya koydu. Geç ergenlik ve doğum ise koruyucu etkilere sahip.

Erken Ergenlik ve Erken Doğum Yaşlanmayı Hızlandırıyor

Buck Institute for Research on Aging tarafından yapılan yeni bir çalışma, kız çocuklarının 11 yaşından önce ergenliğe girmesi veya kadınların 21 yaşından önce doğum yapmasının ciddi sağlık risklerini beraberinde getirdiğini ortaya koydu. Araştırmaya göre, bu kadınlarda tip 2 diyabet, kalp yetmezliği ve obezite riski iki kat, ağır metabolik bozukluk riski ise dört kat artıyor.

Buna karşın, geç yaşta ergenliğe giren ve geç doğum yapan kadınlarda daha uzun ömür, yavaş epigenetik yaşlanma, düşük kırılganlık ve Alzheimer dahil yaşa bağlı hastalıklara karşı koruyucu etkiler gözlemlendi.

Genetik Analiz: 200.000 Kadın Üzerinde Yapıldı

Araştırma, UK Biobank veritabanındaki yaklaşık 200.000 kadın üzerinde regresyon analizi yapılarak gerçekleştirildi. Çalışmayı yürüten Dr. Yifan Xiang, “Erken ergenlik ve doğumun yaşlanma üzerindeki etkilerini aracılık eden 126 genetik belirteç keşfettik. Bu belirteçler, IGF-1, büyüme hormonu, AMPK ve mTOR sinyallemesi gibi metabolizma ve yaşlanmayı düzenleyen yollarla bağlantılı” dedi.

Antagonistik Pleyotropi: Evrimsel Bedel

Evrim, erken yaşta üremeyi teşvik ederek türün devamını sağlar. Ancak antagonistik pleyotropi teorisi, gençlikte avantaj sağlayan özelliklerin ilerleyen yaşlarda bedel ödettiğini savunur.
Profesör Pankaj Kapahi, “Erken üremeyi destekleyen genetik faktörler, yaşamın ilerleyen yıllarında hızlanmış yaşlanma ve hastalık riskini artırıyor. Yavruların hayatta kalmasını sağlayan bu biyolojik avantaj, anne için uzun vadede olumsuz sonuçlar doğurabiliyor” diyor.

Vücut Kitle İndeksi (BMI) ve Hastalık Riski

Çalışma, erken ergenlik ve erken doğumun kadınlarda yüksek vücut kitle indeksine (BMI) yol açtığını, bunun da obezite, diyabet ve metabolik bozukluk riskini artırdığını ortaya koyuyor. Kapahi, “Besin emiliminin artması yavrular için avantajlı olabilir ama modern dünyada besin bolluğu obezite riskini katlıyor” diye ekliyor.

Halk Sağlığına Etkileri

- Araştırma, kişiselleştirilmiş sağlık stratejileri için yeni bir yol haritası sunuyor.

- Yaşam tarzı değişiklikleri

- Metabolik taramalar

- Kişiye özel beslenme önerileri

erken ergenlik ve doğum risklerini azaltmada etkili olabilir.

Ayrıca, ABD’de kız çocuklarının ilk adet yaşının 1970’lerden bu yana her on yılda yaklaşık 3 ay daha erkene kaydığı, bunun da obeziteyle ilişkili olabileceği belirtiliyor.

En Çok Sorulan Sorular (SSS)

1. Erken ergenlik hangi hastalıklarla ilişkilidir?
Erken ergenlik, tip 2 diyabet, kalp yetmezliği, obezite, Alzheimer ve ağır metabolik bozukluklarla ilişkilidir.

2. Erken doğum yapan kadınlarda riskler nelerdir?
21 yaşından önce doğum yapan kadınlarda yaşlanma hızlanır, metabolik hastalık ve kronik sağlık sorunları riski artar.

3. Geç ergenlik ve doğumun faydaları nelerdir?
Daha uzun ömür, daha düşük kırılganlık, yavaş epigenetik yaşlanma ve yaşa bağlı hastalıklara karşı koruyucu etki sağlar.

4. Bu bulgular halk sağlığı açısından ne anlama geliyor?
Kadınların adet ve doğum geçmişi, sadece kadın doğum alanında değil, genel sağlık değerlendirmelerinde de dikkate alınmalı. Kişiselleştirilmiş sağlık önerileri, risklerin azaltılmasında kritik rol oynayabilir.

5. Kız çocuklarında ergenliğin daha erken başlamasının nedeni nedir?
Kesin nedeni bilinmese de obezitenin bu süreci hızlandırabileceği düşünülmektedir.

https://www.sciencedaily.com/releases/2025/08/250820000754.htm