ELLER NİYE TİTRER?

Prof. Dr. Osman MÜFTÜOĞLU 
 
Bir türlü hâkim olamadığınız el titremeleriniz nedeniyle sofradaki bütün bakışları üzerinizde hissettiğiniz oldu mu?

Ya da su içmek için elinize aldığınız bardağın okyanusta fırtınaya yakalanmış tekneler gibi sallandığını?

El titremeleri her yaşta herkes için can sıkıcı, tatsız, hatta korkutucu bir işarettir. Ne iyi ki nöroloji uzmanları çoğu zaman el titremelerinin arkasında ciddi bir nörolojik hastalığın olmadığını söylüyor ve ekliyorlar: “Parkinson hastalığı ya da beyin-beyincik-omurilik kökenli herhangi bir hastalığa işaret edebildiği için el titremesini ciddiye almakta fayda var!”

El titremesinin tıp terminolojisindeki adı “tremor”dur. Farklı değişik tremor tipleri vardır. Titreme bazı kişilerde “istirahat tremoru” tarzındadır, dinlenme sırasında şiddetlenir, aktivite ile azalır. Bu tür tremorlar Parkinson hastalığı ile ilişkili olabilir.

“Postural tremor” adı verilen tipinde ise titreme ellerin yer çekimine karşı sabit bir pozisyonda tutulmasıyla belirginleşir. “Hareket tremoru” denilen tipinde ise herhangi bir çaba esnasında belirginleşen titremeler ortaya çıkar.

NEDENLERİ ÇOK FARKLI

Tremor birden ortaya çıktığı ve/veya hızla belirginleştiği, süratle şiddetlendiği durumlarda önemli bir sağlık sorununa işaret edebilir. Toksik ya da metabolik hastalıklara bağlı el titremelerinde “ani başlangıç ve hızlı ilerleme” tipiktir.

Karaciğerde bakır birikmesi sonucu ortaya çıkan “Wilson hastalığı”nda ya da “Multipl Skleroz”da görülen tremorlar da bazen Parkinson hastalığında olduğu gibi istirahat tremoru şeklinde olabilmektedir. Bu tip tremorların tipik özelliği, belirli bir hedefe yönelik harekete başlandığı zaman şiddetlenmeleridir.

Bazı kişilerde herhangi bir hastalıkla ilişkili olmadan da ellerde titreme olabilir. Bunlar özellikle stresle, yorgunlukla, alkol kullanımıyla, uykusuzlukla ilişkilidir. Herhangi bir hastalığa işaret etmeyen bu tip titremelerin en önemli özelliği ince ve hızlı olmasıdır.

TİROİD ÇOK ÇALIŞIYORSA...

Tiroid bezinin çok çalıştığı durumlarda, alkol bağımlılarında alkolün bırakılması durumunda, kafein bağımlısı olanlarda kafeinin kesilmesi halinde, solunum yolları genişleticisi olarak kullanılan nefes açıcı bazı ilaçların etkisi sonucunda ya da uzun süre kortizon kullanımı nedeniyle ortaya çıkan bu tip el titremeleri çoğu zaman yavaş yavaş gelişir.

Alkolün bırakılması, tiroid bezi hastalığının tedavi edilmesi, titremeye yol açan ilaçların kesilmesi genellikle yeterli olur. Bazen rahatlatıcı ilaçlardan (trankilizanlar), beta blokerlerden (propronalol) faydalanmak da gerekebilir.

El titremeleri herhangi bir nörolojik hastalığı işaret edebileceği için mutlaka bir nöroloji uzmanı tarafından dikkatle değerlendirilmesi gereken bir şikâyettir. Herhangi bir tedavinin gerekli olup olmadığı kararını nöroloji uzmanına bırakmak şarttır.