Ebeveyni mi olmalıyım, arkadaş mı

Ebeveyn mi olmalıyım arkadaş mı? Prof. Dr. Nevzat Tarhan aralarında ki ince çizgiyi anlatıyor…

Ebeveyn mi olmalıyım arkadaş mı? Prof. Dr. Nevzat Tarhan aralarında ki ince çizgiyi anlatıyor…

Bu soru yıllardır ebeveynlerin zihnini meşgul eden, çocuk gelişimi için oldukça önemli bir soru. Ebeveynler çocuklarıyla nerede ve ne zaman, nasıl bir ilişki kurması gerektiğini çoğu zaman karıştırır hal böyle olunca ebeveyn ve çocuğu arasında hoş olmayan davranış şekillerinin ortaya çıkmasına neden olabilir. Ebeveynler çocuklarına nasıl yaklaşmalı? Arkadaş mı, ebeveyn mi olmalı? Hangi yaş grubunda hangi davranışlarda bulunulmalı? Üsküdar Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Nevzat Tarhan Timaş Yayınlarından son çıkan “Sen Ben ve Çocuklarımız” kitabında konuyu ayrıntısıyla ele alıyor. Tarhan ebeveyn ve çocuk iletişimine ilişkin çok önemli değerlendirmelerde bulunuyor. Ebeveynlerin çocuklarına karşı nasıl yaklaşacakları, geleneksel sınırlar içerisinde onlara ana babalık etmeye çalışmalarının mı yoksa onlarla arkadaş olmayı denemelerinin daha iyi olacağı anne-babaların zihnini sürekli kurcalayan sorulardan biri. Öyle ki Rektör Tarhan bunu karar vermek için öncelikle çocuğun içinde bulunduğu üç önemli yaş dönemini bilmenin gerekli olduğunu bu yaşların ise 0-6 yaş arasını kapsayan okul öncesi dönem, 7-15 yaş arasını kapsayan okul dönemi, 15 yaş ve üzerini kapsayan ergenlik dönemi olduğuna dikkat çekiyor. Bu üç yaş grubuna göre anne-baba tutumunun değişiklik göstermesi gerektiğine vurgu yapan Tarhan, çocuğun kişiliğinden başka bu üç yaş grubunun öğrenme modellerinin farklılık arz ettiğini söylüyor. Prof. Dr. Tarhan; Dostluk, arkadaşlık,  şefkat, sabır, dürüstlük, sözünde durma, yalan söylememe, cömertlik gibi temel erdemlerin çocuğa sürekli olarak, yumuşak bir ısrarla aşılanması gerekir. Anne-babalar buldukları her fırsatı çocuklarına bu erdemleri aşılamak için değerlendirmelidirler. Verilecek mesajlar, doğrular bellidir, değişmez ama yaşa göre veriliş tarzı değişiklik gösterir.

ÇOCUK TEMASLA ÖĞRENİR

0-6 yaş arası çocuklar yakın temasla öğrenirler. Bu yaş döneminde bir çocukla top oynanabilir, koşturulabilir, güreş yapılabilir; bu sırada da bazı güzel duygular aşılanabilir; çocuğun beyninin örneğin sevgiyle, şefkatle ilgili alanları geliştirilebilir.

7-15 YAŞ ARASI ARKADAŞ OLMALI

7-15 yaş arasındaki çocuklarla arkadaş olmak gerekir. Ama bu sırada laubali olmamaya dikkat edilmelidir. Arkadaşlık almak değil, vermek üzerine kurulur. Çocuğuyla doğru zamanda arkadaş olabilen ebeveynler ona vermeyi öğretebileceklerdir. Ama vermenin ölçüsünü iyi ayarlanmalıdır. Çocuğa karşı aşırı verici olmak çocuğu ileride bencil yapacaktır. Çocukla nasıl bir aktivite yapılacağı, spora mı gidileceği, saklambaç mı oynanacağı, yoksa satranç müsabakaları mı yapılacağı çocuğun ilgi alanına göre değişebilir. Çocukla birlikte kitap okumak, kitap hakkında fikrini sormak, birlikte yabancı dil çalışmak da tercih edilebilir. Bu sırada çocuk, “çocukluğu gereği” bazı hatalar yapabilir. Mesela oyun arkadaşı gibi gördüğü anne-babasına oyun sırasında kötü bir söz söyleyebilir. Burada çocuğa kızmak yerine ona büyük insanmış gibi değer verildiğini hissettirerek açıklama yapmak, doğru olanın ne olduğunu anlatmak gerekir. Çocuk bu hataları yaparak doğrunun ne olduğunu anlayacak; nerede sınır koyması gerektiğini, ihtiyaçlarını nerede, nasıl karşılayacağını öğrenecek; sosyal beceri kazanacaktır.

15 YAŞ ÜZERİ ÇOCUKLAR BİREY OLARAK KABUL EDİLMELİ

Çocukları 15 yaşından büyük olan anne-babalar ise çocuklarını ayrı bir birey gibi kabul etmeli, onlara fikirlerini sormalıdırlar. Örneğin eve bir eşya alınacağı zaman çocuğun hangi eşyayı neden istediğini öğrenmek aralarında sağlıklı bir iletişim kurulmasına fırsat tanıyacaktır.” Şaban Özdemir (NPGRUP)