Dinazor kemikleri talan ediliyor

Dinozorları hedef alan bir tür mezar soygunculuğu yaparak paleontolojik kazı sahalarını yağmalayan fosil kaçakçıları, sıklıkla çok eski kafataslarını parçalıyor ve değerli dişleri, pençeleri ve ayakları çalıyor.

Dinozorları hedef alan bir tür mezar soygunculuğu yaparak paleontolojik kazı sahalarını yağmalayan fosil kaçakçıları, sıklıkla çok eski kafataslarını parçalıyor ve değerli dişleri, pençeleri ve ayakları çalıyor.

Geriye çoğu kez sadece fosilleşmiş kemiklerin kırıkları kalırken, yeri doldurulamaz bilimsel kanıtlar yok oluyor. Ayrıca bazen bütün bir iskelet kaçakçılarca çıkarılarak, yasadışı ticaret yapan kişilere veya koleksiyonculara satılıyor. Milyonlarca yıl gömülü kalan bu kemikler, özel koleksiyonlarda saklanmak üzere çıkarılıyor. Washington DC'deki George Washington Üniversitesi'nden, Omurgalılar Paleontolojisi Derneği Başkanı paleontolog Catherine Forster, "Bu büyük bir sorun. Olay sadece birkaç örnekle sınırlı değil. Çok iyi durumdaki bol miktarda fosil ortadan kayboluyor ve çok azı tekrar ortaya çıkıyor" diyor. Bazı bilim insanları geçen yıl New York'ta görülen, eşine az rastlanır türden Moğolistan kökenli bir dinozor fosilinin 1 milyon dolara satılmasıyla ilgili sansasyonel davanın kaçak kazıları engelleyeceğini umdu. Ama bu gerçekleşmedi. New York'taki Amerikan Doğa Tarihi Müzesi'nin paleontoloji birimi başkanı Mark Norell'ın bu yaz Gobi Çölü'ne yaptığı seyahat, kaçak kazıların "tüm hızıyla" sürdüğünü göstermiş. Edmonton'da ki Alber ta Üniversitesi'nden paleontolog Philip Currie, Tyrannosaurus bataar olarak da adlandırılan Tarbosaurus bataar türü dinozorlara ait 98 iskeletin, Moğolistan'daki kaçakçılarca tahrip edildiğini veya çıkarıldığını tespit etmiş. Bunların 10 kadarının bilim insanlarının elinde olduğunu söyleyen Currie, içlerinde deve kuşu benzeri 86 dinozor fosilinin de olduğu, Gobi'den yağmalanmış başka birçok fosil belirlemiş. (Fosilleri Moğolistan dışına çıkarmak 1920'lerden beri yasak.) Dinozorlar çağı yaklaşık 165 milyon yıl sürmesine rağmen, iskeletleri nispeten nadir bulunuyor: bilinen iskelet sayısı yalnızca 3 bin k adar. Norell y aklaşık b in 300 dinozor türü tespit edildiğini söylüyor. Bunların yarısı tek bir iskelet, üçte biri de tek bir kemik yardımıyla belirlenmiş. Dünyada dinozor kaçakçılığına karşı çıkarılmış çeşitli kanunların uygulanması ve sıkılaştırılması için çağrı yapan paleontologlar, özel koleksiyoncuların satın alacakları fosilin kökenine dair kanıt talep etmesini istiyor. Paleontologlara göre aksi halde fosillerin nereden çıkarıldığı, hangi jeolojik oluşumun içinde bulunduğu, nasıl keşfedildikleri ve öldükleri sırada etraflarında neler olduğuna dair bilgiler ebediyen kaybolacak. DePaul Üniversitesi'nden Profesör Kenshu Shimada, günümüzdeki fosile hücum akınının aslında Chicago'daki Field Müzesi'nin 1997'de, bugüne kadar bulunmuş en eksiksiz T. Rex fosili olan "Sue" için 8.36 milyon dolar ödemesiyle başladığını söylüyor. Bundan kısa süre sonra eBay gibi internet siteleri üzerinden alım-satım başlayınca, küresel bir fosil pazarı oluştu. Currie özellikle Gobi Çölü'ndeki Nemegt Havzası'nın kaygı yarattığını belirtiyor. Currie, "Dinozorları anlamak açısından en muhteşem özelliğe sahip sahalardan biri, kaçak kazıcılarca tahrip ediliyor" diyor. Moğolistan hükümetinin T. Bataar fosiliyle ilgili davayı kazanması kaçakçılığı bitirmese de, başka sonuçlar yarattı. Fosilin satışı iptal edilirken, Floridalı fosil kaçakçısı Eric Prokopi de cezasının açıklanmasını bekliyor. İskelet Mayıs'ta Moğolistan'a iade edildi ve bu sayede ülke ilk dinozor müzesini kurdu. THE NEW YORK TIMES