Çocuklara neden özel ders aldırılır?

Dünyanın birçok ülkesinde aileler çocuklarına okul dışında özel ders aldırıyor.

Ebeveynler dünyanın birçok yerinde çocuklarına çeşitli nedenlerle özel ders aldırıyor. Kimi temel bilgilerini pekiştirsin diye, kimi belli sınavlara hazırlık için, kimi ise arkadaşlarından geri kalmamak için. Fakat özel ders aldırmak masraflı bir iş.

Uzmanlar büyük şehirlerde özel derslerin 30 dolar ile 250 dolar arasında değiştiğini söylüyor. Özel ders sektörü yılda yüzde 7 oranında büyüme kaydediyor ve 2018’de 100 milyar doları aşması bekleniyor. ABD’de bu sektörün yıllık cirosu 7 milyar doları, Kore’de ise 13 milyar doları aşmış bulunuyor.

Bu sektör sürekli büyümekle birlikte, özel derslerin başarıya katkısı olup olmadığı sorunu tartışılmaya devam ediyor. Çoğu ek gelir edinmek amacıyla ekstra ders veren aktif öğretmenlerden oluşmakla birlikte, ders veren öğretmenlerin işleyişini ve etkinliğini belirleyen, özel ders piyasasını düzenleyen herhangi bir düzenleme bulunmuyor.

Bu nedenle velilerin çocuklarına özel ders aldırmak için ödedikleri paranın karşılığını alıp almadıklarını tespit etmek oldukça zor. Hong Kong Üniversitesi’nde Karşılaştırmalı Eğitim profesörü Mark Bray UNESCO için Asya ve Avrupa’da “gölge eğitim” adı verilen özel ders sektörünü araştırdı.

Bray’e göre, çoğu aile, arkadaşları da ders aldığı için çocuklarına özel ders aldırıyor. “Velilerin yüzde 72’si çocuklarına ders aldırdığında, geri kalan yüzde 28 kendisini kötü hissediyor” diyor Bray.

Çocukların aldığı özel ders saatleri bölgeden bölgeye değişiyor. Asya’da çocuklar haftanın çoğu gününü özel dersle geçiriyor. Batı Avrupa ve ABD’de ise haftada yaklaşık iki saat civarında.

Akademik engellerin arttığı, örneğin ilkokula giriş sınavlarının yapılması gibi nedenlerle bazı ülkelerde ebeveynler özel derslere yöneliyor. Ayrıca kamu eğitimine güvenin azalması bir başka neden olarak görülüyor.

ASYA

Singapurlu Sher-li Torrey 3 yaşındaki kızına Mandarince dersi aldırıyor. Singapur’da eğitim standartlarının çok yüksek olduğunu belirten Torrey, önceleri okul dışında ekstra ders aldırma konusunda tereddüt ettiğini, ancak bütün çocukların küçük yaştan itibaren ders aldığını, kızının da yaşıtlarına kıyasla ilkokula daha alt seviyeden başlamaması için özel derse yöneldiğini söylüyor.

Bray’ın araştırmasına göre, Hong Kong’da öğrencilerin yüzde 72’si, Güney Kore’de ise ilkokul öğrencilerinin yüzde 90’ı özel ders alıyor.

AVRUPA

Kuzey Avrupa’da ders notları yüksek olduğu için özel ders oranları daha düşüktür. Bray, bu ülkelerde eski sistemin hala geçerli olduğunu, velilerin devlet okullarına güven duyduğunu belirtiyor. Danimarka ve Finlandiya’da okul dışı özel ders oranı çok düşük düşüktür, ama öğrenciler çok başarılıdır. 2009’da 65 ülkeden 470 bin 15 yaş öğrencisi üzerinde yapılan bir araştırmada Finlandiya fen bilgisinde ikinci, okumada ise üçüncü sırada yer almıştı.

Diğer ülkelerde ise ebeveynler kamu eğitim kalitesinde düşüş olduğuna ve matematik ve dil gibi derslerde özel derslerin bu açığı giderebileceğine inanıyor.

İskoçya’da bir özel ders programının müdürü olan George Hawkins, bazı ailelerin çocuklarını ilkokul sonrasında bir yıl boyunca özel derslere tabi tuttuğunu, bale ya da yüzme dersi gibi okul sonrası aktivitelere nasıl bakılıyorsa bu derslere de aynı gözle bakıldığını belirtiyor.

ABD

ABD’de özel ders sektörü yılda yüzde 5-7 oranında büyüyor. Ebeveynler, çocukları 10 yaşına geldiğinde matematik, fen bilgisi ve okuma gibi temel derslerde bilgilerini pekiştirmek amacıyla özel derslere yönelmeye başlıyor.

Bazı veliler çocuklarının teke tek ya da küçük gruplarda daha iyi öğrendiği, okulların ise bunu sağlamadığı kanısında.

Uzmanlar ise, veliler kamu eğitimi hakkında bu şekilde düşünmeye devam ettiği sürece bu tür gölge eğitim faaliyetlerine para harcama eğilimlerinin daha da artacağına inanıyor.

Bu makalenin İngilizce aslını BBC Capital sayfasında okuyabilirsiniz.

Dergideki diğer makalelere buradan ulaşabilirsiniz.

BBC CAPITAL