Basel Üniversitesi bilim insanları, insan kemik iliğinin karmaşık yapısını ilk kez tamamen laboratuvarda yeniden oluşturarak çalışan bir “mini kan fabrikası” geliştirdi. Bu yenilik, kan kanseri araştırmalarından ilaç testlerine ve kişiselleştirilmiş tedavilere kadar birçok alanda çığır açabilir.

İnsan Hücreleriyle Gerçekçi Bir Kemik İliği Modeli Geliştirildi

Vücudumuzun kan üretim merkezi olan kemik iliği; kemik hücreleri, kan damarları, sinirler ve bağışıklık hücrelerinden oluşan karmaşık bir mikroçevre barındırır. Basel Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, bu karmaşık sistemi ilk kez tamamen insan hücreleriyle laboratuvarda yeniden inşa etmeyi başardı. Geliştirilen model, gerçek kemik iliği gibi kan üretimini haftalarca sürdürebiliyor.

Bu gelişme, hayvan deneylerine olan bağımlılığı azaltarak hem araştırma süreçlerini hızlandıracak hem de insan biyolojisine daha uygun sonuçlar sağlayacak.

Kan Üretiminin Gerçek Ortamı İlk Kez Taklit Edildi

Geleneksel kemik iliği araştırmalarının çoğu, fare modelleri veya sınırlı hücre kültürlerine dayanıyordu. Ancak bu yöntemler insanın karmaşık endosteal niş yapısını taklit etmekte yetersiz kalıyordu.

Yeni geliştirilen sistemde araştırmacılar, hidroksiapatit adlı doğal kemik mineralinden yapay bir iskelet oluşturdu. Ardından insan pluripotent kök hücreleri bu iskeleye yerleştirildi. Kontrollü gelişim aşamaları sayesinde kök hücreler, kemik iliğinde yer alan farklı hücre tiplerine dönüştü.

Sonuçta ortaya çıkan 3 boyutlu yapı:

8 mm çapında

4 mm kalınlığında

Gerçek endosteal niş ile oldukça uyumlu bir mikroçevreye sahip

Bu model üzerinde insan kan hücrelerinin üretimi laboratuvarda haftalarca devam etti.

Hayvan Deneylerini Azaltabilecek Yeni Bir Dönem

Prof. Ivan Martin, “Fare çalışmalarından çok şey öğrendik, ancak bu model insan biyolojisine şimdiye kadarki en yakın sistem” diyerek modelin önemini vurguluyor. Bilim insanları, bu yeni platformun hem sağlıklı hem de hastalıklı durumlarda kan oluşumunu incelemek için önemli bir araç olacağını düşünüyor.

Ayrıca bu model:

Kan kanseri araştırmalarında,

Yeni ilaçların test edilmesinde,

Kişiye özel tedavi seçimlerinde

büyük avantaj sağlayabilir.

Dr. Andrés García García, ilaç testleri için modelin daha küçük versiyonlarına ihtiyaç duyulabileceğini belirtiyor.

Gelecekte Kişiselleştirilmiş Tedavi Dönemi Başlayabilir

Araştırmacılar, ileride her hasta için kişiye özel “kemik iliği modelleri” üretilebileceğini ve ilaçların bu modeller üzerinde test edilerek en etkili tedavinin belirlenebileceğini öngörüyor. Bu, kan kanseri tedavisinde yepyeni bir dönemi başlatabilir.

En Çok Sorulan Sorular (SSS)

1. Minyatür kemik iliği modeli nedir?

Laboratuvarda insan hücreleriyle üretilen, kan üretimini gerçek kemik iliği gibi sürdürebilen 3 boyutlu bir sistemdir.

2. Bu model kanser araştırmalarında nasıl kullanılacak?

Kan kanserlerinin nasıl başladığını, nasıl yayıldığını ve tedaviye nasıl direnç geliştirdiğini anlamak için benzersiz bir insan tabanlı test ortamı sunar.

3. Bu model hayvan deneylerinin yerine geçebilir mi?

Tamamen yerine geçmesi mümkün olmasa da birçok çalışmada hayvan deneylerinin azaltılmasını sağlayabilir.

4. Kişiselleştirilmiş tedaviler mümkün olacak mı?

Evet. Gelecekte her hastanın kendi kemik iliği modeli oluşturularak ilaçlar bu sistem üzerinde test edilebilir.

Hazır istersen bu haber için etiketler, SEO anahtar kelime listesi, görsel alt metni, kısa sosyal medya paylaşım metinleri de oluşturabilirim.

https://www.sciencedaily.com/releases/2025/11/251120092103.htm