Baştan çıkaran ancak tehlikeli yıkanmamış meyveler

Lodi Bahçeleri'nde bir yabancının ikram ettiği yeni koparılmış mangoyu teşekkür edip doğrudan (kabuğunu bile soymadan) ağzıma atmam, aptalcaydı.

Lodi Bahçeleri'nde bir yabancının ikram ettiği yeni koparılmış mangoyu teşekkür edip doğrudan (kabuğunu bile soymadan) ağzıma atmam, aptalcaydı.

Bunu kabul ediyorum. Ama Hindistan'da bir gezgin olarak ilk feci ishal deneyimim niye bir mangodan kaynaklanmak zorundaydı? Mangoya bayılırım ve Hindistan'ın sunduğu birbirinden lezzetli türlerde çok geniş mango yelpazesini, buraya taşınmamın en keyifli yanlarından biri olarak görmüştüm. Daha sonra Philadelphia Çocuk Hastanesi bulaşıcı hastalıklar bölümü başkanı Doktor Paul Offit, "Yıkamadın bile. Öyle mi?" diye sordu. Hayır. "Senin standartların için bile gerçekten aptalca" dedi Offit. Peki ya tükettiğim yerel yoğurt ve aldığım probiyotik haplar, ayrıca bağırsağımdaki bakteriler, beni korumuyor muydu? Meğer zehirli bakterilere karşı asıl mücadeleyi veren bağışıklık sistemiymiş, bir kaşık yoğurttaki milyonlarca iyi huylu bakteri değil. "Zehirli bakterilerle baş etmek için bağırsaklarındaki mikrobiyel çeşitliliği yeniden düzenlemek yetmez. En güçlü savunma bağışıklık sisteminin vereceği tepkidir" diyor Offit. California'daki Stanford Üniversitesi Tıp Fakültesi mikrobiyologlarından Doktor David Relman'a göre de, Hintlerin yabancılara kıyasla besinlerin içindeki bakterilere dayanıklı olmasının temel nedeni bağışıklık sistemlerini yıllar içinde güçlendirmeleri, bağırsak florasındaki farklılıklar değil. "Hint yetişkinlerin çoğu ishal oluyor gibi durmasa da, muhtemelen çocukken yeterince olmuşlardı ve bu şekilde bağışıklık kazandılar" diyor Relman. İstilacılarla mücadele tecrübesi sayesinde bağışıklık kazanmamış bedenin, hastalığı engelleme şansı pek yok. Çabuk antibiyotik kullanımı, bu yüzden çok önemli. Atlanta'daki Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi'nden Doktor Phyllis Kozarsky, gezginlerin ishal vakalarının yüzde 80- 90'ına bakterilerin sebep olmasından ötürü, antibiyotiğin mucizevi çözüm olduğunu söylüyor. İmodium ya da lopermid adlı ilaç işe yarıyordu. Ben bunu bilmiyordum. Kozarsky, İmodium'un ishalin en rahatsız edici semptomlarını iyileştirdiğini söyledi ki, banyoya kısa yolculukların maratona dönüşmesi haline karşı bu önemli bir kazanım. Gelgelelim gezgin ishalini iyileştirmek için tedaviye başvurmanın beraberinde getirdiği sorunlar da var. Relman, antibiyotik tedavisinin, hastanın diğer zehirli bakterilere karşı savunmasını zayıflatabileceğine dikkat çekiyor. Normalde insanın sindirim sisteminde bulunan tüm iyi bakteriler (yani antibiyotikler tarafından büyük kısmı yok edilebilen bakteriler) zehirli mikropların topyekun saldırısını püskürtemeseler bile, yerleşmesini ya da gelişmesini bir şekilde engelliyorlar. Relman, "Antibiyotik aldıktan sonra uçağa binip Hindistan'a gidersen, ciddi bir enfeksiyona yakalanma ihtimalin artar" diyor. Massachusetts'deki Deniz Biyolojisi Laboratuvarı'ndan Doktor Susan H. Muse, iyi bakteriler olmadan, bedenin sadece bakteriyel enfeksiyonlara değil, grip gibi viral enfeksiyonlara da açık hale geldiğini belirtiyor. Bazı araştırmalar, sindirim sistemi bakterilerinin zayıflık-şişmanlıkta bile rol oynadığını öne sürüyor. San Francisco'daki California Üniversitesi'nden mikrobiyolog Michael Fischbach, ishali durdurmak için antibiyotik aldıktan sonra yoğurt ve diğer fermente gıda maddelerinin yenmesini öneriyor. Ancak bu stratejinin etkili olduğuna dair pek kanıt bulunmadığını sözlerine ekliyor. Kozarsky ise, yolculuklar sırasında kısa süre kalınan yerlerde ishale yakalanma riskini azaltmak için Pepto- Bismol adlı ilacın günlük kullanımını öneriyor. Pepto-Bismol'ün uzun süreli kullanımının tavsiye edilmediğini sözlerine ekliyor. Kozarsky'nin tavsiyesi, gezginlerin, sadece bakterilere direnci olan ya da çok iyi pişmiş yiyecekler yemesi. "Yediğiniz yemeğin dumanı hâlâ tütüyorsa, muhtemelen bakteriler ölmüştür" diyor. Ben burada yaşadığımdan taze sebze-meyveden vazgeçemiyorum, ama seyreltilmiş çamaşır suyunda yıkamadan da yemiyorum. Mangolar dâhil. Bilim insanları iyi bakterilere kiloyu düşük tutma, bağışıklık sistemine karşı hastalıklar ve diyabet gibi çok çeşitli kronik rahatsızlıklardan koruma sağlama gibi meziyetler atfettiklerinden, şiddetli seyretmeyen ishalleri ilaca başvurmaksızın geçiştirmeye devam edeceğim. Ama ateşim çıkar ya da ıstırabım çok artarsa, derhal Hindistan çapında bulunabilen güçlü bir antibiyotik olan ciprofloxacin kullanmayı planlıyorum. Enfeksiyonlara Hindistanlı komşularım kadar dirençli olmak için çabalamayı artık bıraktım. Zira Offit, "O seviyeye ulaşman için çok çeşitli hastalıklar geçirmen lazım. Ve hastalığın kötü bir şey olduğunu düşünürsek sana bunu tavsiye etmem" dedi. THE NEW YORK TIMES