DOĞUŞTAN TEHLİKELİ

THE NEW YORK TIMES

Başarı kişiyi çevresindekilere karşı körleştiriyor.

 


Ne zaman bir erkek seks skandalına karışsa birçok kadın aynı soruyu sormaya başlıyor: "Nasıl bu kadar iğrenç olabiliyor?" Fransız siyasetçi Dominique Strauss-Kahn'ın New York'taki bir otelde temizlik görevlisine cinsel saldırı ile suçlanmasından birkaç gün sonra California eski Valisi Arnold Schwarzenegger evinde çalışan bir hizmetliden bir çocuğu olduğunu açıkladı. Çocuğu 10 yıldır karısından gizlediğini de itiraf etti.

Bu iki olay birçok erkeğin de kendine bir soru sormasına yol açtı: "O kadar güce ben sahip olsaydım nasıl davranırdım?" Gazete manşetleri politik, ekonomik veya sosyal güç sahibi erkeklerin bir anda karılarını aldatmaya, işyerinde sarkıntılık etmeye ve hatta cinsel sapık olmaya götürdüğünü gösteren birçok haberle dolu. Peki, güç sıradan erkekleri gerçekten cinsel saldırganlara dönüştürüyor mu? Sosyal bilimcilere ve terapistlere göre, bu sorunun cevabı birçok durumda "hayır". "Erkekler ve Seks: Yeni Psikolojik Perspektifler" isimli kitabın editörlerinden Ohio'daki Akron Üniversitesi'nden Psikolog Ronald F. Levant, "Güç, bir katalizör. Güç sayesinde erkekler daha önce bulamadıkları fırsatlar yakalıyor.

Ancak genelde kişinin karakterini temelden değiştirmiyor" diyor. Erkeklerin çoğu eşlerine sadıktır ve hayatları boyunca da böyle kalırlar. Golfçu Tiger Woods gibileri de fırsat sunulduğu anda eşlerini aldatır.

Ancak azınlık bir grup erkek de kadınlara egemen olma hakları olduğunu düşünür ve provoke edildiklerinde saldırganlaşır. Bu kişiler ve yakın çevresindekiler nasıl bir insan olduklarının farkındadır. Bu kişiler güç sahibi olmadan önce de kadınları taciz ediyordu veya çocukken sineklerin kanatlarını koparıyordu. Uzmanlar ise bazı kültürlerde bu tür davranışın desteklenip desteklenmediğini tartışıyor. Sosyal bilimler araştırmalarına göre kişi güç sahibi olunca kendini beğenmiş olmaz. Kişi daha önce de zaten kendini beğenmiştir. Grup davranışı üzerine yapılan çalışmalara göre, genelde aşırı özgüven sahibi, dışadönük kimseler lider oluyor. Lider olunca da kişinin zaten mevcut olan kontrol etme ve benmerkeziyetçiliği iyice güçleniyor.

Yakın zamanda Illinois'deki Northwestern Üniversitesi'nden Adam Galinsky önderliğinde yapılan araştırmada, deneklerden diğerleri üzerinde kontrol sağladıkları bir anılarını yazmaları istendi. Bu sayede onların güçlü olduklarını düşünmeleri sağlandı. Bu gruptan portre fotoğraflara bakıp yüz ifadelerini duygusal olarak tanımlamaları istendi. Güçlü hissettirilmeyen bir başka grupla karşılaştırıldığında, bu deneklerin duyguları iyi tahlil edemediği anlaşıldı. Bu ve benzer deneylere göre, güç insanları çevrelerindekilerin duygularına karşı körleştirip kişileri kendi çıkarları doğrultusunda nesneleştirmelerine neden oluyor.

San Francisco'daki California Üniversitesi'nden Psikiyatr Profesör Samuel Barondes, "Eğer kişinin bu tür bir üstünlük algısı varsa ve yaptıkları cezasız kaldıysa, herkesin tabi olduğu risk-getiri oranının kendileri için geçerli olmadığını ve özel olduklarını düşünmeye başlıyorlar. Bu şekilde düşünmeyen insanlar için, başka insanların gerçekten böyle düşündüğüne inanmak güç. Ama etrafımızda böyle insanlar var" diyor.

Ancak bir istisna var. Yükselmek için elinden geleni yapan bazı erkekler kişisel özelliklerini ve isteklerini geri plana itebiliyor. Terapistlere göre, Aşağılık hissi, kaçırılmış fırsatlara duyulan özlem veya sürekli ertelenmiş bir tatmin duygusu erkeğin bir anda ufak bir risk almasına neden olabiliyor.

Bu ufak riski aldıktan sonra da gerisi geliyor. Bu tür güdüleri alay konusu yapmak kolay ve hiçbiri oluşan zararı açıklamıyor. Ancak bunlar, o ya da bu şekilde, cinsel sınır ihlallerini ya da seyrek de olsa cinsel sapkınlıkları harekete geçiren güdüler. City College of New York'tan Sosyolog William B. Helmreich'a göre, aldatma ya da el ile taciz başlayınca "bunun nerede duracağı asla kestirilemez. Özellikle de bunu yapan kişi gerçekten güçlü ise ve bu işten ceza almadan sıyrılabileceğine inanmaya başlarsa" diyor. Levant'ın genç erkekler arasında yaptığı bir araştırmaya göre cinselliğe karşı alınan tavır kahvehane muhabbetlerinden son derece farklı. Cevaplar değişkenlik gösterdi ancak ortalama olarak genç erkekler, kişinin "cinsel bir birliktelikte eşini sevmesi", "doğum kontrole önem vermesi" ve "sekse geldiği zaman sürekli inisiyatif almaması" gerektiğini düşünüyor.

İnsanlık tarihinin büyük bölümünde erkekler kadınlara istedikleri gibi davrandı. Güçlü erkekler ise istedikleri sayıda eş veya sevgili topladı ve herhangi bir kusurda bu kadınlara işkence etmek veya öldürmekten çekinmedi. Sosyal kurallar, yasalar ve kültürel değişim artık bu tür istismarları önlüyor ve erkeklerin çoğu bu kurallara riayet ediyor. Kamuoyundan özür dileyen Arnold Schwarzenegger, ortak toplumsal kuralları ihlal etmenin cezalandırılacağının farkında. Çok daha ciddi suçlamalarla karşı karşıya olan Strauss-Kahn'ı ise utanç duygusundan çok daha ciddi yaptırımlar bekliyor. Buna da mahkeme karar verecek.


Paylaş

Görüntülenme:
Yayınlanma Tarihi:30 Mayıs 2011

© 2024e-Psikiyatri.com, bir NPGRUP sitesidir,
e-Psikiyatri.com bir NPGRUP sitesidir. Bu sitede verilen bilgiler, site ziyaretçilerinin/hastaların hekimleriyle mevcut ilişkilerini ikame etmek değil, desteklemek için tasarlanmıştır. Bu sitede yer alan bilgiler bir hekime danışmanın yerine geçmez. Tüm hakları saklıdır.