Japonya'da çok çalışmaya bağlı ölümler artıyor

Michiyo Nişigaki'nin oğlu Naoya 'karoşi' olarak bilinen çok çalışmaya bağlı hastalıktan öldü.

Japonya, dünya genelinde çalışma saatlerinin en uzun olduğu ülkelerden biri. Ülkede son yıllarda çok çalışmaya bağlı ölüm olaylarında da artış var.

Japonlar, çalışma saatleriyle ilgili hükümetin düzenlemeye gitmesi çağrısı yapıyor. Onlardan biri Michiyo Nişigaki. Nişigaki'nin oğlu Naoya, mezun olur olmaz Japonya'nın en büyük telekom şirketlerinden birinde işe girdi. Annesi de oğluyla gurur duyuyordu.

Naoya bilgisayarları seven bir gençti ve işini, Japonya'nın rekabetçi istihdam piyasasında kaçırılmaz bir fırsat olarak görüyordu.

Ama iki yıl sonra işler ters gitmeye başladı. Annesi Nişigaki, "Çok meşgul olduğunu ama yine de iyi olduğunu söylüyordu" dedi ve oğlunda gözlemlediği değişimi anlattı:

"Babamın cenaze töreni için eve geldi, yataktan kalkamıyordu. 'Kalkamıyorum, izin ver biraz uyuyayım. Özür dilerim anne ama uyumama izin ver' dedi."

Japonya, gelişmiş ülkeler arasında en uzun çalışma saatlerine sahip ülkelerden biri.  Nişigaki, iş arkadaşlarından oğlu Naoya'nın gece gündüz çalıştığını öğrendi.

"Genelde son tren saatine kadar çalışırdı, treni kaçırdığında ofisteki masasında uyurdu. En kötüsü, bir defa geceden sabaha kalıp, aynı gün gece 10'a kadar çalışmıştı. Toplam 37 saat" diyor annesi.

İki yıl sonra Naoya, 27 yaşında aşırı dozda ilaç kullanımından öldü. Ölümüne resmi olarak 'karoşi' tanısı kondu. 'Karoşi' Japonya'da aşırı çalışma bağlı ölüm için kullanılan bir ifade.

FAZLA MESAİNİN ETKİSİ

Japonya'da çalışma saatlerinin uzun olması yeni bir durum değil. Uygulama ilk olarak 1960lı yıllarda başladı. Japon reklam ajansı Dentsu'da çalışan 24 yaşındaki Matsuri Takahaşi, 2915 yılı Noel günü kaldığı yurttan atlayıp intihar etti.

Takahaşi'nin ölümünden sonra genç kadının çok az uyuduğu, ayda en az 100 saat fazla mesai yaptığı ortaya çıktı. Makoto Iwahaşi, bunun özellikle işe yeni başlayanlar arasında çok olağandışı bir durum olmadığını söylüyor.

Dentsu reklam şirketinin başkanı Tadaşi Işii, Takahaşi'nin ölümünden sonra istifa etti.  Iwahaşi, genç çalışanlara yardım eden Posse adlı bir kuruluşta görevli.

Gelen şikâyetlerin çoğunun uzun çalışma saatleriyle ilgili olduğunu belirten Iwahaşi, "Bu çok üzücü çünkü genç çalışanların başka seçeneği yok. İşi bırakmazsanız, 100 saat fazla çalışmak zorundasınız. İşi bırakırsanız da hayatta kalamazsınız" diyor.

Resmi rakamlara göre her yıl karoşi tanısıyla ölenlerin sayısı yüzleri buluyor. Bu ölümlerin gerekçeleri genelde, kalp krizi, intihar ve felç oluyor.

Bir araştırmaya göre Japon şirketlerin yaklaşık dörtte birinde işçiler, ayda 80 saatten fazla çalışıyor, çoğu zaman maaş alamıyor. Çalışanların yüzde 12'si, ayda 100 saati aşıyor.

Yeni düzenlemelere gidilmesi için Japon hükümetinin üzerindeki baskı artıyor ama on yıllar boyu süren bu çalışma kültürünü değiştirmek kolay değil. Zira Japonya'da iş arkadaşlarından veya patronundan önce çıkmak hoş karşılanmıyor.

BBC TÜRKÇE