Vitamin hapları neden zarar verebilir?

Ömrü uzatma ve yaşlanmayı önleme amacıyla birçoğumuz haplarla vitamin takviyesi yapıyoruz. Oysa bunların bir işe yaramadığı gibi zararlı da olabileceği belirtiliyor.

Linus Pauling California Teknoloji Enstitüsünde başarılı bir bilim adamıydı. Moleküller üzerine çalışması 1954'te Nobel Kimya Ödülü kazandırmıştı ona. Bazıları onu modern kimyanın kurucusu olarak görüyordu.

Fakat daha sonraki yıllarda vitaminlerin hastalıklardan koruyucu ve ömrü uzatıcı antioksidan etkisi üzerinde durmuş, günlük önerilen C vitamini dozunun 50 katı oranında 18.000 miligram (18 gram) vitamin almaya başlamıştı.

Bilim adamı Linus Pauling vitamin yüklemesinin yararlı olduğu inancıyla bizi yanlış bir yola sokmuş olabilir.

Bu konuda yazdığı kitapların da yardımıyla Pauling 1980'ler ve 1990'larda giderek ünlenmiş, bu arada vitamin ve beslenme takviyesi amaçlı ilaçların satışı artmıştı.

Ama akademik şöhreti de inişe geçmişti. Çünkü zamanlar C vitamini ve diğer takviyelerin pek yararı olmadığı gibi aşırı yüklemenin zararlı bile olabileceğine dair veriler elde edilmişti.

Pauling'e göre, C vitamini antioksidan içeriğe sahiptir ve serbest radikaller olarak adlandırılan tepkici molekülleri etkisiz hale getirerek yararlı olur.

1950'lerden beri bu moleküllerin hücreleri yıpratıp hastalıklara, yaşlanmaya ve buna bağlı kansere yol açtığı için tehlikeli olduğu biliniyor.  Serbest radikaller bundan sonra düşman olarak görüldü ve vücuttan temizlenmesi hedeflendi. Bunu yapacak olan ise antioksidanlardı.

1970-80'lerde fareler üzerinde yapılan deneylerde diyetlerine antioksidan takviyesi yapılarak ya da doğrudan damardan şırınga edilerek yaşlanmanın ve hastalıkların önünce geçilmeye çalışıldı, ama sonuç alınamadı.

İnsanlarla yapılan uzun süreli klinik deneyler de pek olumlu sonuç vermedi. 1994'te 50'li yaşlarında 30 bine yakın Finli ile yapılan deneyde gruptakilerin yarısına antioksidan özelliğiyle bilinen beta-keroten verilmiş, bu grupta akciğer kanserinde yüzde 16 artış gözlenmişti.

Antioksidanların yaşlanmayı geciktirdi iddiası deneylerle kanıtlanmış değil.

Daha sonra menopoza girmiş Amerikalı kadınlara 10 yıl boyunca B vitamininin bir türü olan folik asit verilmiş, bu grupta, takviyeyi almayanlara oranla meme kanserinde yüzde 20 artış kaydedilmişti.

1996'daki başka bir deneyde 1000 sigara tiryakisine dört yıl beta keroten ve A vitamini takviyesi verilmiş, bunlardaki akciğer kanseri ve ölüm oranında yüzde 28 ve yüzde 17 artış görülünce deney çabuk bitirilmişti.

BBC TÜRKÇE