'Kendime hiç güvenim yok'

Üsküdar Üniversitesi NPSUAM Feneryolu Polikliniği'nden Prof. Dr. Orhan Doğan, ruh sağlığınızla ilgili sorularınızı cevaplandırıyor…

SORU Bende aşırı bir unutkanlık başladı. Okuduğum ve bana faydalı olabilecek hiçbir bilgiyi hatırlayamıyorum. Sınava da hazırlanıyorum, sizce bunun tedavisi nasıl olabilir? CEVAP Unutkanlık ve yeni bilgi öğrenememe gibi zihinsel sorunlar yalnız hastalıklarla değil, kişinin içinde bulunduğu durumla da ilgili olabilir. Önce unutkanlığa neden olabilecek vitamin B12, kansızlık, tiroid hormonları gibi nedenler için tetkik yaptırılmalıdır.  Organik bir neden bulunamazsa, yaşanan olaylar ve sınav stresi değerlendirilmelidir. Bazı kişilerde stresin kendisi veya etkileri, başarı motivasyonu aşırı düzeyde olabilir. Depresyon ve bazı psikiyatrik bozukluklarda da unutkanlık bir belirti olarak görülür. Bunlar da dikkati yoğunlaştırmayı engeller. Eğer unutkanlığın bu biçimde strese veya aşırı motivasyona bağlı olduğu düşünülürse, bir psikiyatri bölümünden yardım alınmalıdır. SORU Benim öğrenmek istediğim 11 yaşında oğlum var. Geceleri altını ıslatıyor. Eğer gece biz uyandırıp tuvalete götürürsek sorun olmuyor, uyandırmazsak ıslatıyor. CEVAP Gece altını ıslatma bazı organik nedenlere bağlı olabilir ve bu türde çocuğun altı baştan beri kuru kalmamıştır. Bu nedenleri araştırmak için bir çocuk sağlığı ve hastalıkları bölümünce olası organik nedenler gözden geçirilmelidir. Eğer çocuğun altı daha önceki yaşlarda kuru kalıp sonraki yıllarda herhangi bir nedenle yeniden ıslanmaya başladıysa, ruhsal ve toplumsal nedenlerin etkili olduğu düşünülür. Burada belirtilen durumda gece uyandırınca sorun görülmediği için, organik nedenlerin etkili olmadığını düşünmek yanlışolmaz. Buradaki çocuk için akşam sıvı kısıtlaması, yatmadan tuvalete gitme, gece uyandırma, sorumluluğu alması için takvim yöntemi uygulanabilir. Bunlar yeterli olmazsa, ruhsal ve toplumsal sorunlar için bir çocuk ve ergen ruh hekiminden yardım alınabilir. Bu çocukların uykuları derin olduğu için, EEG çektirmek de yararlı olur. Uyku derinliğinin azaltmaya yönelik ilaç kullanılabilir. SORU Kendime güvenim yok. Toplum içinde konuşamıyorum, yani ne konuşacağımı bilemiyorum. Voleybol oynuyorum oynarken hata yapacağım diye korkuyorum. Kendi oyunumu oynayamıyorum, kendime doğru arkadaşlar seçemiyorum. CEVAP Güvensizlik erken çoıcukluk yıllarındaki yaşantılarla ilişkili olarak başlayan ve sonraki yıllarda artabilen bir duygu ve yaşantıdır. Temel olarak kişilik yapısıyla, kişinin kendisine bakış açısı ve kendisini değerlendirmesiyle ilgilidir. Bu değerlendirme gerçek olabileceği gibi, yanlış da olabilir. Güvensizlik bazı olayların sonucunda yeni görülmeye başlandıysa, kalıcı bir özellik olarak düşünülmez. Burada belirtilen durumlar birlikte düşünüldüğünde, çekingen kişilik veya sosyal anksiyete bozukluğu ile ilgili olduğu düşünülür. Bu belirtiler günlük, iş/okul, toplumsal yaşamı etkilediği için ele alınması (tedavi edilmesi) gerekir. BUnun için bir ruh hekimine başvurulmalıdır.