Füzyon araştırmalarında flaş gelişme

Termonükleer füzyon alanında yılların hayal kırıklığından sonra, beş milyar dolarlık bir lazer kompleksiyle tekrar iyimserlik uyandıran adımlar atıldı.

Bu adımların sonunda, güneşin yanmasını sağlayan tepkimelerin bir gün neredeyse sınırsız bir enerji üretimi için ehlileştirilebileceği umuluyor. Lawrence Live rmore Laboratuvarı'ndaki Ulusal Ateşleme Tesisi'nde (NIF) 192 dev lazer, küçük bir altın silindire ateş ederek onu buhar ediyor. Bu işlemden doğan X ışınları, bir karabiber tanesinden küçük bir yakıt kapsülünden içeri hücum ediyor ve oradaki hidrojeni sıkıştırarak helyuma çevirirken bir enerji patlaması yaratıyor . Daha doğrusu, yapılmak istenen buydu. Tesisin açıldığı 2009'dan beri yukarıdaki son adımda (hidrojen atomlarının helyuma dönüşmesi) yeterli miktara ulaşılmıyordu; ta ki Eylül ayına kadar. Projede yer alan uzmanlar, Eylül ve Kasım aylarındaki deneylerle ilgili Nature dergisinde bir yazı yazdılar. İki deneyde de hidrojen füzyonu, verilen enerjiden daha fazlasını açığa çıkardı. Gerçi bu, lazer güdümlü füzyonun hayata geçirilebileceği anlamına gelmiyor çünkü lazer enerjisinin henüz ancak yüzde 1'i hidrojene erişebiliyor. Projeyi yöneten bilim insanı Omar A. Hurricane, "Birçok kişi heyecanlandı. Bir süre öncesine göre çok daha iyi bir konumda olduğumuz kesin" diyor. Füzyonun fosil yakıtlardan da, uranyum atomlarını parçalayıp radyoaktif atık üreten nükleer fisyondan da daha bereketli ve temiz bir enerji kaynağı olacağına dair uzun süredir umut besleniyor. Konuyla ilgili planlamalar yirmi yıl önce, hem bir enerji deneyi hem de nükleer silahların bakımına yardımcı olarak başladı. Testler de nükleer patlamalara gerek kalmadan, bilgisayar simülasyonlarıyla yürütüldü. Fakat deneylerin sonuçları tahminlerle bir türlü tutmayınca, bil im insanlarının füzyon hakkındaki bilgilerinin eksik olduğu düşünüldü. Uzmanlara göre yeni sonuçlar, dev lazerin uzun vadedeki yararını gösterdi; ona zaman tanınması ve destek verilmesinin gereğini kanıtladı. Bu yıl 330 milyon dolar kadar bütçesi olan projeyi ABD Enerji Bakanlığı finanse ediyor. Lazer kompleksini daha önce eleştiren ve Washington'da, Deniz Kuvvetleri Araştırma Laboratuvarı'ndaki benzer bir girişimin eski direktörü olan Stephen E. Bodner, projenin yeni bir mecraya girdiğini belirtiyor. "Deneylere son verilmesi gerektiği söyleniyordu. Ama şu anki genel görüş, çok daha iyiye gidildiği yönünde" diyor Bodner. THE NEW YORK TIMES

---