Esrar: Ben de kullandım

Gençken kısa bir süreliğine ben ve arkadaşlarım esrar çekmiştik. Hepimizin bir arada saçmaladığımıza dair bazı hoş anılarım var.

Engelleri tanımadan eğlendiğimiz o anların arkadaşlığımızı güçlendirdiğini düşünürüm. Ama sonra hepimiz öyle şeylerden uzaklaştık. Apaçık sağlık nedenlerinden dolayı değil. Yani altı gençten birinde bağımlılık yarattığını; esrar çekip araba kullanmanın intihardan farksız olduğunu; buna devam eden gençlerin zekâ kaybına uğradığını ve diğer bilişsel testlerde de zayıfladığını bildiğimiz için bırakmamıştık esrarı. Sanırım öncelikle, bazı utanç verici hallere düştüğümüz için bırakmıştık. Kafası dumanlı insanlar aptalca şeyler yapar. Ben bir keresinde öğle yemeğinde esrar çekmiş ve ardından İngilizce dersinde bir sunum yapmıştım. Basit cümleleri bile kurmaktan aciz olarak dilim sürçüp durmuştu. Sabahın dördünde hâlâ beni uyandıran utanç verici bir anıdır bu. Bırakmamızın ikinci nedeni gruptan birinin sürekli içmeye başlamasıydı. Belki içimizdeki en akıllısıydı o, ama esrarlı hayata daldıkça durumu üzücü bir hal aldı. Üçüncüsü, çoğumuz daha gelişmiş zevkler edindik. Esrar çekmek bir süreliğine eğlenceliydi, ama aynı zamanda kendini tekrar ediyordu. Çoğumuz esrarın bizi aslında daha eğlenceli veya yaratıcı yapmadığını erkenden anladık (akademik çalışmalar da bunu doğruluyor). Daha doyurucu zevkler edindik. Mutluluğun derin kaynakları bir yere varma, bir şeyde daha iyi olma, bir şeyleri öğrenme ve zorlukları aşma duygusuna, tatmin ve başarıyı tatma duygusuna dayanır.

BAĞIMLILIKTAN KURTULMANIN YOLLARI

Yakın bir arkadaşım kendini pistlere verdi. Bazıları büyük aşklara kapıldı ve kalbin derinliklerinden heyecanlar derledi. Birkaçımız bilime ve edebiyata tutkuyla bağlandı. Son olarak da, sanırım esrar çekmenin pek de gururlanacak bir şey olmadığını belli belirsiz seziyorduk. İnsanların takdir edecekleri bir şey değildi. O sıralar daha bütün, tutarlı ve sorumlu insanlar olma yolundaydık; ve bence hepimiz hâlâ öyleyiz. Bu süreç genelde akıl yetisini kullanmayı, itidali ve kendine hâkim olmayı gerektirir ki, kafalar iyiyken sahip olduğumuz nitelikler değildir bunlar. Sanırım yaptığımız eylemlerin bizi içten içe değiştirdiğini, bizi biraz daha tutarlı ya da tutarsız hale getirdiğini seziyorduk (ki herkesin böyle bir sezgisi vardır ya da olmalıdır). Esrar çekmemek ya da ancak arada sırada çekmek, kendimizi daha bütün hissetmek ve ilginç kılmak için şansımızı artırıyordu. Sürekli çekmekse insanın derindeki özünü yavaş yavaş parçalayacakmış gibi görünüyor, ya da en azından onu geliştirmiyordu. Dolayısıyla uyuşturucu deneyen büyük çoğunluk gibi biz de büyüdük. Esrar çekmeyi geride bıraktık. Arada bir kafayı çeken insanlarla bir sorunum yok, ama bir bütün olarak baktığımda, bunu çok da mutluluk verici bir zevk olarak görmüyorum ve insanların bundan vazgeçirilmesi gerektiğini düşünüyorum. Oysa iki eyalet (Colorado ve Washington), uyuşturucu kullanımını basbayağı özendirmeye girişti. Esrarı yasallaştırmakla fiyatları ciddi olarak düşürecek bir ortam yaratıyorlar. RAND adlı düşünce kuruluşunun yaptığı bir araştırma, vergi ve benzeri maliyetler öncesi fiyatların yüzde 90 kadar düşebileceğini gösteriyor. Ucuzlama ve yasal korkunun kalkmasıyla kullanım artacak. Birçok araştırmanın doğruladığı basit bir ekonomik mantık bu. Yani Colorado ve Washington esrarkeşler yaratacak. Bu politika değişikliklerini tartışanlar genelde kullanıcıların maruz kalacağı sağlık risklerinden veya eyaletin vergi gelirini artırmasından söz ediyor. Bugünlerde birçok kişi, seçilen bir hayat tarzının bir diğerinden daha iyi olduğu ima edilecek endişesiyle, uyuşturucunun ahlaki yanından konuşmak istemiyor. Oysa sorulması gereken asıl sorular şunlar: Kanunlar kültürü esaslı bir şekilde biçimlendirdiğine göre, kanunlarımızın nasıl bir toplumu beslemesini istiyoruz? Devletler ne tür birey ve davranışları özendirmek ister? Bence sağlıklı toplumlarda devlet, ölçülü, aklı başında, kendini idare edebilen vatandaş fikrini sezdirmeden destekler. Böyle toplumlarda devlet, sezdirmeksizin, sanattan ve doğada olmaktan hoşlanmak gibi yüksek zevkleri özendirirken kafayı bulmak gibi düşük zevklerden vazgeçirir. Esrarı yasallaştıran Colorado bireysel özgürlükleri genişletiyor, buna şüphe yok. Ama çoğumuzun arzuladığı türden bir insan olmayı zorlaştıran ahlaki bir ortamı beslediği de bir gerçek. THE NEW YORK TIMES

---