- 'Çöplük' yiyecekleri en iyi değerlendiren ülke
Gıda israfı dünya çapında trilyon dolarlık bir sorun; ama Danimarka bu israfı dörtte bir oranında azalttı. Nasıl mı?
Bir yaz gecesi Kopenhag merkezinde bir restoranın önünde kalabalık bir grup birikmişti. Saat 10.30 suları ve restoran kapanmak üzereydi. 20-30'lu yaşlarındaki bu kişiler içerde artan yemekleri almak için bekliyordu.
Burası 'Too Good To Go' adlı bir uygulama programı (app) listesinde yer alan çok sayıdaki restorandan biri. İnsanlar bu app ile elinde fazla yiyecek kalan restoranlardan çok ucuz fiyata yemek sipariş edebiliyor. Son yıllarda, artan gıda israfı sorununa çözüm bulmak için başlatılan çok sayıda sosyal girişimlerden biri bu.
GIDANIN ÜÇTE BİRİ ÇÖPE ATILIYOR
2014'te yapılan resmi bir araştırma, Danimarka'da hane başına düşen gıda israfının yılda ortalama 105 kg olduğunu gösteriyor. Bu yiyeceklerin tutarı birçok ailenin bir aylık gıda giderinden fazla tutuyor. Marketler de biraz farklı görünen gıda ürünlerini atıyor çoğunlukla.
Avrupa çapında yılda 100 milyon ton yiyecek çöpe gidiyor. Bozulan bu yiyecekler 227 ton karbondioksit üretiyor. Bu rakam İspanya'nın toplam fosil yakıttan kaynaklı karbon salınımına eşdeğer.
Bu sadece zengin ülkelerin sorunu da değil. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü, gelişmekte olan ülkelerde de (630 milyon ton) gelişmiş ülkeler kadar (670 milyon ton) gıda israfı olduğunu tahmin ediyor. Kısacası her yıl insan tüketimi için üretilen gıdanın üçte biri çöpe gidiyor ve bunun tutarı bir trilyon doları buluyor.
Son beş yılda gıda israfını yüzde 25 azaltan Danimarka bu konuda neler yapılabileceğini gösteriyor. Buradaki başarı tüketicilerin alışveriş alışkanlıklarını değiştirmesine de bağlı. Geçen yıl WeFood adlı süpermarket Kopenhag'da açtığı bir şubesinde sadece tarihi geçmiş yiyecek satıyor.
İsrafı azaltma bakımından yüzde 21 ile ikinci sırada İngiltere geliyor.
BÜYÜYEN KAMPANYA
Danimarka'daki gıda israfına karşı bu hassasiyetin oluşmasında, Selina Juul adında Rus kökenli bir grafik tasarımcısının sekiz yıl önce başlattığı 'Gıda İsrafına Son' kampanyası büyük bir rol oynadı.
1990'larda Danimarka'ya gelen buradaki yiyecek bolluğunu gören Juul, aynı zamanda ne kadar çok yiyeceğin çöpe atıldığına şaşmış.
2008'de Facebook'ta bir sayfa açarak insanları gıda israfına son vermeye çağırmış. Çağrısı öyle yankı bulmuş ki kısa sürede kampanyası genişlemiş.
BBC
