Bilgisayar Oyunlarına Bağımlılık

Bilgisayar oyunları 1970’li yıllarda hayatımıza girdiğinden bu yana özellikle gençlerin ilgisini yoğun biçimde çekmiştir. Bazı oyunlar popülerleşip belli bir dönem toplumun bilgisayar oyunlarına ulaşabilen kesiminin neredeyse elinden düşmemiştir. Bir dönem, gece gündüz tetris bloklarının hayaliyle yaşadığını anlatan kişilere rastlamış olabilirsiniz. Teknolojinin ilerlemesiyle oyunlar 3 boyut kazandı ve gerçek hayatın bir kopyası olmaya başladı. İnternetin yaygınlaşması ve ucuzlamasıyla da bilgisayar oyunlarına ulaşma kolaylaştı. Bazı bilgisayar oyunlarının problem çözme becerisini arttırma, yaratıcı düşünceyi geliştirme, el-göz ortak çalışmasını arttırma, hafızayı kuvvetlendirme gibi olumlu etkileri olduğu gösterilmiştir. Öte yandan, bilgisayar oyunları toplumdan uzaklaşmaya ve sosyal becerilerde bozulmaya sabırsızlığa neden olabiliyor. Saldırganlık gibi anti sosyal özellikteki davranışları kontrol edebilme becerisi bozuluyor. Son yıllarda, kumar bağımlılığı gibi bilgisayar oyunlarına da bağımlılık geliştiği gözlenmiştir.

Bilgisayar oyunu bağımlılığı, aşırı oyun oynama isteğinin önüne geçilememesi; oyun oynamadan geçen zamanın önemsizleşmesi; oyun oynama engellendiğinde kişinin aşırı sinirli-saldırgan ya da huzursuz, mutsuz olması ve kişinin iş, sosyal ve aile hayatının giderek bozulması olarak tanımlanabilir. Bilgisayar oyunlarına bağımlılık, alkol, esrar, eroin gibi kimyasal maddelerin yaptığı bağımlılığa benzer. Buradaki davranışsal bir bağımlılıktır.

Oyun oynarken yaşanan haz, beyindeki ödüllendirici sistemin ana kimyasalı olan dopamin salgılanmasını arttırır ve böylece aynı hazzı yaşayabilmek için tekrar tekrar oyun oynama arzusu tetiklenir. Haz duyma arzusunu erteleyemeyen kişiler bilgisayarın başından kalkamaz.

Çoğunlukla ergenlik çağında gözlense de, bilgisayar bağımlılığı her yaşta ve daha çok erkeklerde görülüyor. Bilgisayar oyunu bağımlılarının kişilik özelliklerine bakıldığında, çoğunun, zarar görmekten korkan, kendi başına karar verme güçlüğü yaşayan, işbirliği gerektiren görevlerde zorluk çeken kişiler olduğu görülmüş. Bu kişiler dürtülerini kontrol etmekte güçlük çekerler. Bazı kişiler altta yatan başka bağımlılıklar da olabilir ve bunların tatmini için bilgisayar oyunları kullanılabilir. Bilgisayar oyunlarına bağımlı olan kişilerde madde bağımlılığı, depresyon, anksiyete bozukluğu gibi başka psikiyatrik hastalıklar da tabloya sıklıkla eşlik eder.

Erişkin yaştaki bağımlılar ev ve iş hayatlarını ihmal ettikleri için boşanmaya kadar gidebilen evlilik sorunları ortaya çıkabiliyor. Eşler aldatılmış hissediyorlar.

Bilgisayar oyunu bağımlıları, oyundan uzak kaldıkça mutsuzlaşıyor ve sıkıntı çekiyorlar. Dolayısıyla bağımlılar, oyun oynamamanın verdiği huzursuzluğu giderebilmek amacıyla oyun oynuyorlar. Oysa, bağımlı olmayan kişiler sırf keyif almak ve tatmin olmak için oyun oynuyorlar.

Bilgisayar oyunlarına bağımlılıkta ilaç tedavisinden ve psikoterapiden faydalanılabilir.