ALZHEIMER'IN AŞAMALARI NELER?

DR. BAŞAR BİLGİÇ

Alzheimer hastalığının aşamaları için çeşitli ölçekler var ama en iyisi üçe ayırmak.  Erken dönem, orta evre ve ileri evre. Erken evrede hastaya bakınca; onun hasta olduğunu bile anlamazsınız, gayet sağlıklı görünen bir hastadır ama yakınlarına sorduğunuzda çok unutkan olduğu söylenir. "Yemeğin altını açık unutuyor, dışarı çıktı eve gelirken yolu şaşırmış" gibi yakınmalar olur. "Eşyalarını bir yere saklamış ama sakladığı yeri bulamıyor. Emekli maaşını aldı nereye koyduğunu bulamıyoruz" gibi yakınmalar da onu izler. Bunun dışında hasta dışarı gidebilir, kendi başına giyinebilir, banyo yapmasında sorun yoktur. Evde yemek yapar ama tadı bozulmuştur. İlk evre böyle bir evre.

Sonra hastalık hızlı bir şekilde ilerliyor. Aslında fizik olarak yine dinç görünüyor ama aşırı unutkanlık var bu aşamada. Yakınlarının; "Torunları şaşırmaya başladı, dışarı çıkarmıyoruz çünkü kayboluyor, parayı tanımıyor" yakınmaları artıyor. Bu aşamada muhakeme yapamazlar, yargılamaları bozuktur.  Kazayla dışarıda kaybolan kişi polise gitmeyi düşünemez. Orta evrede daha sorunlu psikiyatrik bulgular başlar. Olmayan şeylerden bahsederler. "Eşim beni aldatıyor, paramı çalıyorlar" derler. Hep yakınlarını suçlarlar. Kocası ya da karısı için, "benim karıma çok benziyor ama o değil, benim eşim yukarıda oturuyor" diyebilirler. Olmayan şeyleri görüler. Mesala çilek toplayabilirler evin içinde ya da duvarda yürüyen korkunç böcekler görebilirler. Depresyon, ilgisizlik olur, motivasyonsuzluk olur. Eskiden aktif olan insan artık koltuğunda oturur. Canını sıkan bir şey de yoktur, sadece ilgi heves kaybı gibi durum yaşanır. Psikiyatrik bulgulardan en sık rastlanan budur. Orta evrede idrar kaçırma başlar. Tek başına yıkanamaz, bir de hastalarda ilginç bir şekilde banyo fobisi olur bunun nedeni tam bilinmiyor. Geçmişte çok temiz olan bu hastalar hijyenlerine hiç özen göstermez hale gelirler. Bir anda pasaklı denen bir hale gelirler. Orta evre, en zor evre hasta yakınları için. Hasta hareketli ama zor bir hasta. Saldırgan olabilir bu dönemde. Giydirmeye çalıştığınızda saldırır, idrar kaçırdığı için bezlersiniz ona kızar. En fazla huzurevi yatışlarının olduğu evre de bu evre. Mutfak, sofra ve her türlü ev aleti kullanmaları da bu evrede bozulur.