6500 yıllık diş dolgusu bulundu

İnsanoğlu yazıyı, tekerleği ve medeniyeti keşfetmeden önce çürük dişleri oyarak ağrıyı gidermesini biliyordu.

1921’de bugünkü Zambia topraklarında bir madende eski bir kafatası bulunmuştu. Bir erkeğe ait olduğu belirlenen bu kafatasının, insanın atalarından Homo heidelbergensis’e ait olduğu düşünülüyordu. Bunlar Afrika, Avrupa ve batı Asya’da 600 ile 200 bin yıl önce yaşamıştı.

Kafatasının 10 dişinde oyuklar vardı. Ölüm nedeni bu bile olabilirdi. Ama bu şaşırtıcı bir gelişmeydi.Çünkü ilk insanların dişinde çürüğe pek rastlanmıyordu.

Diş çürümesi yaklaşık 10 bin yıl kadar önce yaygınlaşmaya başladı. Bu, atalarımızın tarıma başladığı dönemdi. Bundan sonra gelişkin denebilecek dişçilik örneklerine rastlandı. Arkeologlar farklı bölgelerde çürük dişlerin kazındığına, çekildiğine, hatta delindiğine dair örneklere rastladı.

Yani öyle görünüyordu ki çürük dişlerin oyulmasını içeren tedavi, binlerce yıl önceki yazı ve tekerlek keşfinden çok daha öncesine dayanıyordu.

TARIMIN ETKİSİ

Tarım öncesi toplumlarda diş çürümesine fazla rastlanmıyordu. Çürüklerdeki artış ilk olarak 1970’lerde kabul gördü. Uzmanlar tarımın gelişmesiyle diyetteki karbonhidrat oranının artışına bağladı bunu hemen. Ağızdaki bazı bakterilerin karbonhidratı asite dönüştürerek diş minesine zarar verdiği doğru. Ama bazı uzmanlar diş çürüklerinde yaygınlaşmanın tek başına diyetle açıklanamayacağı kanısında.

Belki de tarımla birlikte baş gösteren diğer değişimler buna neden olmuştur. Tarımla birlikte yerleşik hayata geçilmesi ve doğurganlık artışı gibi. Hamilelikte hormonların değişmesi ile kadınların damaklarında şişme ve tükürükte asit-baz dengesinin değişmesine bağlı diş çürükleri ortaya çıkabiliyor. Antik dönem Asyalı kadınlar üzerinde yapılan araştırmalarda artan doğurganlığın ağız sağlığında ciddi bir bozulmaya yol açtığı görüldü.

DİŞLERDEKİ OYUKLAR

1980’lerde İtalya’da bir kazıda bulunan 14 bin yıllık yetişkin erkek kafatası geçen yıl incelendiğinde, çürük bir diş üzerindeki kazıma izleri dikkat çekmişti. Bunun ince bir çakmak taşı ile yapıldığı tahmin ediliyor. Bu alet ise o dönemlerde henüz yeniydi. Araştırmacılar bu aletin ilk olarak 9000 ila 7500 yıl önce bugünkü Pakistan topraklarında ortaya çıktığına inanıyor.

BBC TÜRKÇE


Paylaş

Görüntülenme:
Güncellenme Tarihi:09 Mart 2016Yayınlanma Tarihi:03 Mart 2016

© 2024e-Psikiyatri.com, bir NPGRUP sitesidir,
e-Psikiyatri.com bir NPGRUP sitesidir. Bu sitede verilen bilgiler, site ziyaretçilerinin/hastaların hekimleriyle mevcut ilişkilerini ikame etmek değil, desteklemek için tasarlanmıştır. Bu sitede yer alan bilgiler bir hekime danışmanın yerine geçmez. Tüm hakları saklıdır.