Yaşlı şempanzeler de Alzheimer’a yakalanıyor olabilir

Onlarca yıldır, Alzheimer’ın yalnızca insanlarda görülen bir hastalık olup olmadığı tartışmasının fitili görünüşe göre yeniden ateşlenecek.

Bilim insanları, yaşlı 20 şempanzenin beyninde Alzheimer hastalığı belirtileri buldu. Şempanzelerin, bazı önemli zihinsel anormalliklere rağmen hastalığa yenik düşüp düşmedikleri ve hastalığa karşı bağışık olup olmadıkları henüz belli değil. Ancak araştırmacılar, şu an nesli tehlikede olan bu hayvanlar üzerinde araştırma yapma izni alabilirlerse, Alzheimer’ı daha iyi anlayabileceğimizi ve daha iyi savaşabileceğimizi düşünüyor.

Alzheimer’ın tanımlayıcı teşhisi, bunama ve beyindeki iki bozulma ile koyuluyor; yanlış eşleşmiş, amiloid beta peptitleri denen yapışkan proteinler olan amiloid levha ve tau clump denen; birbirinin etrafında kurdele gibi sarmallanan uzun iplikçikler olan nörofibriler yumaklar. Rhesus makakları, babun ve goril gibi primatlarda olmak üzere pek çok primat türünde yaşlanmayla birlikte amiloid levhalardan görülüyordu, ancak tau yumakları; ya bu türlerde yoktu, ya da insanlardakine benzemiyordu.

Ohio Kent State Üniversitesi’nden araştırmacılar, en yakın akrabamız olan şempanzeler üzerine yoğunlaştı. 2015 yılında, ABD Balık ve Vahşi Yaşam Servisi, ABD’deki tüm şempanzeleri nesli tehlikede tür olarak duyurmuş ve şempanzeler üzerinde yapılan tüm deneyleri durdurmuştu. Ancak yeni kurulan, araştırma merkezlerinde ve hayvan esaret merkezlerinde ölen şempanzelerin beyinlerini toplayan merkez sayesinde, araştırma ekibi, yaşları 37 ve 62 arasında değişen 20 şempanze üzerinde deneyler yapabildi. Neurobiology of Aging’de yayımlanan araştırmaya göre, bu şempanzelerin 13’ünde amiloid levhalara, ve bu 13 şempanzenin dördünde de ayrıca Alzheimer’ın ilerleyen aşamalarında insanlarda görülen nörofibriler yumaklara rastlandı.

2008 yılında yapılan bir araştırmada, 41 yaşında felçten ölen bir şempanzenin beyninde hem amiloid levhalara hem de yumaklara rastlamıştı ancak bu levhaların ve yumakların yerleri, insanlardakinden farklılık gösteriyordu.

Şimdiye kadar, Alzheimer belirtilerine yalnızca insanlarda rastlanmıştı. Bu yüzden araştırmacılar; incelenen şempanze beyinlerinin bilişsel ve davranışsal testlere tabii tutulmadığı için, kesin olarak Alzheimer teşhisi koymanın mümkün olmadığını, ancak insanlar dışındaki türlerden yalnızca şempanzelerde Alzheimer’ın patolojik özelliklerine rastlandığını belirtiyor.

Bazı bilim insanları ise; incelenen şempanze beyinlerinin, Alzheimer hastası insanlarınki ile aynı olmadığını düşünüyor. Los Angeles’taki Southern California Üniversitesi’nden Alzheimer hastalığını araştıran nörobiyolog Caleb Finch, amiloid levhalarının son çalışmada araştırılmayan nöron ölümleri ile bağlantılı olduğunu, bilişsel durum ve hücre sayısı üzerine daha fazla araştırma yapılana dek şüpheci kalma taraftarı olduğunu söylüyor.

Araştırma ekibi, nöron ölümlerini hesaplamak üzere yeni çalışmalar yapmayı planlıyorlar. Ancak, araştırmacıların, şempanzelerin de bunadığını gösterebilmeleri için canlı hayvanlar üzerinde deney yapmaları gerekiyor.

BİLİM FİLİ

 


Paylaş

Görüntülenme:
Güncellenme Tarihi:10 Ağustos 2017Yayınlanma Tarihi:09 Ağustos 2017

© 2024e-Psikiyatri.com, bir NPGRUP sitesidir,
e-Psikiyatri.com bir NPGRUP sitesidir. Bu sitede verilen bilgiler, site ziyaretçilerinin/hastaların hekimleriyle mevcut ilişkilerini ikame etmek değil, desteklemek için tasarlanmıştır. Bu sitede yer alan bilgiler bir hekime danışmanın yerine geçmez. Tüm hakları saklıdır.