Tsunamiler için erken uyarı sisteminde yeni yaklaşım

İtalya'nın Roma kentindeki Sapienza Üniversitesi'nden bilim insanları, tsunamileri önceden algılayacak yeni bir sistem geliştirdi. Tsunami dalgalarının atmosferde yarattığı etki takip ediliyor.

Bilim insanları bu sisteme 'Variometrik Yaklaşım' (VARION) adını verirken, bu yöntemde Küresel Konumlama Sistemi (GPS) ve diğer uydu navigasyon sistemleri kullanılırak, atmosferin elektromanyetik dalgaları yansıtacak miktarda iyonların ve serbest elektronların bulunduğu iyonosferdeki düzensizliği takip ediyor.

Atmosferin 80 km ile 1000 km'lik kısmını kapsayan iyonosfer, atmosfer gazlarının atom ve moleküllerini iyonlarla harekete geçiriyor.

Kuzey ışıklarında görülen Dünya'nın manyetik alanı ile Güneş'ten gelen yüklü parçacıkların etkileşimi sonucu ortaya çıkan doğal ışımalar bu göyüzü olayının en iyi örneği olarak görülebilir.

Tsunami oluşup okyanusta ilerlemeye başladığında taşıdığı su zerrecikleri aniden yoğunlaşır ve yapışkan hale gelir. Dalgalar da havayı sıkıştırıp genleştirir bu da atmsoferdeki 'iç yerçekim dalgaları'nda hareket oluşturur.

VARION adlı yeni yaklaşım, Sapienza Üniversitesi'ndeki doktora öğrencisi Giorgio Savastano'nun geliştirdiği algoritma ile çalışıyor.

Savastano, yaklaşımı "VARION, tsunamiler için erken uyarı sisteminin geleceğine önemi bir katkı" sözleriyle tanımlarken, "Şu anda algoritmayı GPS sistemlerine adapte etmeye çalışıyoruz. Bu sayede 230 farklı küresel uydu navigasyon sistemine ulaşabileceğiz" dedi.

Büyük tsunamilerin nadir olduğunu belirten Savastano, VARION'un gerçek zamanlı çektiği farklı verileri algoritma üzerinden ölçebileceğini bunun da tsunami uyarı sistemi araştırmalarına yeni katkılar sunacağını anlattı

BBC TÜRKÇE