Bağımlılığa karşı aşı geliştirmeye çok yakınız

Sigara içmeye karşı bir aşı hayal edin. İnsanlar sigara yakınca hiçbir şey hissetmeyecek.Sigara içmeye karşı bir aşı hayal edin. İnsanlar sigara yakınca hiçbir şey hissetmeyecek. Ya da bağımlıları kafayı bulmaktan alıkoyan bir kokain aşısı düşünün. VVVVVGerçi bunlar yarın olacak şeyler değil, fakat bilim insanları madde bağımlılığından kurtaracak aşılar üstünde çalışmayı sürdürüyor. California'daki La Jolla'daki Scripps Araştırma Enstitüsü'nden öğretim üyesi Doktor Kim D. Janda, "Bunu bazıları için bir alternatif veya daha iyi bir yöntem olarak görüyoruz. Nikotin bandı veya sakızı gibi bunlar da sadece insanları bağımlılık yapıcı maddelerden uzaklaştırmak içindir" diyor. Kimyager olan Janda 25 yılı aşkın bir süredir bunun aşısını geliştirmeye çalışıyor. Önleyici aşılardan farklı olan bu yöntem ancak bağımlılık kazandıktan sonra kişiye uygulanabilecek. Örneğin, kokain kul lanmadan Janda'nın formüllerinden biriyle aşı lanan bağımlılar kokaini alınca sanki "kötü bir kola" içtiklerini bildirmişler."Paralarını sokağa attıklarını düşünüyorlardı" diyor Janda. Artık bağımlılığın beyinde fiziksel değişimlere neden olduğu düşünülüyor. Bu yüzden doktorlar uyuşturucu sorunlarına giderek tıbbi çözümler öneriyor ve dolayısıyla 54 yaşındaki Janda'nın çalışmalarına tekrar ilgi uyanıyor. Temmuz'da Janda'nın laboratuvarı, farelerde eroinin etkisini körelten bir aşı geliştirdiklerini duyurarak dikkatleri üstüne toplamıştı. Fakat bu atılım kötü bir haberin üstüne gelmişti. Büyük ölçüde Janda'nın çalışmalarına dayanan bir nikotin aşısıyla ilgili bir klinik deney bu yaz başarısızlıkla sonuçlanmış, çünkü aşıyı alıp sigarayı bırakanların oranı, etkisiz bir plasebo alıp bırakanlarla aynı çıkmıştı. Janda'nın hiçbir aşısı ABD Gıda ve İlaç Dairesi'nce onaylanmış değil. Bunun sebebi de laboratuvarlardaki birçok başarıya rağmen, insanlarla gerçekleştirilen klinik deneylerde aşılardan şimdiye kadar tutarlı bir sonuç alınamaması. Hastalık aşılarına benzer şekilde, bu aşılarda da kana küçük miktarda yabancı bir madde veriliyor. Bu sayede bağışıklık sistemi, o madde bir daha ortaya çıktığında ona saldıracak antikorları üretiyor. Fakat bu yöntemde bir güçlük var, o da kokain, nikotin ve metamfetamin gibi moleküller küçük olduğu için (hastalık moleküllerinden çok daha küçükler) bağışıklık sisteminin onları genelde görmezden gelmesi. Janda bu sorunu aşmak için platform görevi üstlenen iri bir proteine bir "hapten" (uyuşturucudan küçük bir parça) iliştirmiş. Aşının son kısmı bir adjuvandan oluşuyor, yani bağışıklık sisteminin dikkatini çeken ve normalde fark etmeyeceği bir maddeye karşı antikor üretmesini sağlayan kimyasal bir karışımdan. Janda, "İşin güzelliği beynin kimyasıyla oynamamanız" diyor. Alkol ve esrar aşısı yapmayı başaramadığını belirten Janda obezliğe karşı da bir formül üstünde çalışmış. Bu aşının bir türevi hayvanlarda besin alımını azaltmış, fakat yine, insanlarda işe yarayıp yaramayacağı belirsiz. Yine de bağımlılar ve aileleri Janda'nın klinik deneylerine katılabilmek için sıraya giriyor. Ve hayal kırıklıklarına rağmen bazı bilim insanları Janda'nın başarılı olacağına inanıyor. Ulusal Uyuşturucu Suiistimali Enstitüsü'nün Başkanı Nora Volkow onun bir "ufuk açıcı" olduğunu belirtiyor. "Uyuşturucuyu aşıyla tedavi etme fikrine bugün birçok kimse, 'Evet, tabii' diyor. Fakat bu yıllar sürdü ve o, şüphecilerin çokluğuna rağmen yoluna devam etti" diyor Volkow. Uyuşturucu aşısı geliştirmeye çalışan bilim insanlarını ilaç şirketlerinin ilgi (daha açıkçası, maddi destek) eksikliği de yavaşlatıyor. Bu da herhalde altı ayda bir vurulacak bir aşının az para getirmesi ve firmaların uyuşturucu bağımlılarıyla birlikte anılmak istememelerinden olsa gerek. Janda, çalışmalarının yaratabileceği ahlaki sorunlardan da sakınıyor. Bugün bir kokain bağımlısı bu maddeyi bıraktıktan yalnızca birkaç gün sonra uyuşturucu kontrollerinden temiz çıkar. Fakat bir kez aşı olmak altı aya varan bir süreyle antikor testleri gerektirecek ve bu da kişinin uyuşturucu bağımlılığı ile mücadele ettiğini işverene belli edecek. Janda şuna da hemen dikkat çekiyor ki, insanın bir uyuşturucudan kafayı bulamaması o bağımlılıktan kurtulacağı anlamına gelmiyor. Kendi deyimiyle aşılar yalnızca "alışkanlıklarını bırakmak isteyenlere yardımcı olmak" amacı taşıyor. THE NEW YORK TIMES

Paylaş

Görüntülenme:
Yayınlanma Tarihi:17 Ekim 2011

© 2024e-Psikiyatri.com, bir NPGRUP sitesidir,
e-Psikiyatri.com bir NPGRUP sitesidir. Bu sitede verilen bilgiler, site ziyaretçilerinin/hastaların hekimleriyle mevcut ilişkilerini ikame etmek değil, desteklemek için tasarlanmıştır. Bu sitede yer alan bilgiler bir hekime danışmanın yerine geçmez. Tüm hakları saklıdır.