İYİMSERLİK KAZANDIRIYOR

The NewYork Times

Bahis ve şans oyunu oynayanlar dikkat. Karamsar tahminlere dayanarak bahse girenler kaybediyor.

 


Beş yıl önce Matthew R. Simmons'la ben (kıtlıkçı bir kötümsere karşı bollukçu bir iyimser) enerji kaynaklarının geleceği üstüne 5 bin dolarlık bir bahse girmiştik. Bugün 9 Ocak ve hesap günü geldi çattı. Bahse tutuşmamızın nedeni, bir The New York Times'ın ekinin Ağustos 2005 sayısındaki "The Breaking Point" (Kırılma Noktası) adlı makaleydi. Bu makale, enerji sektöründe uzmanlaşan Houston merkezli bir yatırım bankasının başkanı ve "Çölde Alacakaranlık: Yaklaşan Suudi Petrol Şoku ve Dünya Ekonomisi" kitabının yazarı Simmons'un tahminlerine yer veriyordu.

Simmons, o zamanlar 65 dolar olan petrolün varil fiyatının beş yıl içinde (enflasyon düzeltmesi yapıldıktan sonra bile) en az üçe katlanmasını bekliyordu. Girdiğimiz iddiada onun öne sürdüğü tahmin şuydu: 2010'da petrolün ortalama fiyatı, doların 2005'teki değeriyle hesap edildiğinde, en az 200 dolar olacaktı.

Akıl hocam ve eski dostum olan iktisatçı Julian L. Simon'dan öğrendiklerimi uygulayarak Simmons'la iddiaya tutuşmayı kabul ettim. Julian, enerji ve diğer kaynakların her zaman yeterli olacağına inanan ve bollukçu ("Cornucopian") denen iyimserlerin lideriydi. Kıtlıkçılarsa ("Malthusçular") sonlu bir dünyada nüfus artışından dolayı kaynakların azalacağı ve pahalanacağına inanıyor.

Julian'a göre bir kıtlıkçının herhangi bir doğal kaynağa dayalı yapacağı her tahmine karşı iddiaya girilebilirdi. Bu önergeyi kabul etmeyen çevrebilimci Paul Ehrlich, Berkeley'den iki meslektaşı John P. Holdren ve John Harte'la beraber 1980'de 5 maden belirleyip sonraki 10 yılda fiyatlarının artacağı tahmininde bulundu. Fakat 1990'a geldiklerinde metallerin fiyatları düşmüştü ve iddiayı kaybeden kıtlıkçılar parayı ödedi.

Bu arada Dr. Ehrlich'le Dr. Holdren, MacArthur "dahi ödülleri"ni kazandı. Ayrıca Holdren bugün Başkan Obama'nın bilim danışmanlığını yapıyor. Julian 1998'da hayatını yitirdi. Bense 2005'te bahse girecek birini bulunca Julian'ın dul eşi Rita Simon'a haber verdim. Böylece ikimiz Simmons'a karşı 2 bin 500'er dolar koyduk. Petrol fiyatları tam da Simmons'un tahmin ettiği gibi 65 doların çok üstüne çıktı. 2008 yazında küresel ekonomi hızla büyürken petrol fiyatları varil başına 145 dolara çıktı.

Uzmanlar giderek kıtlaşan bu kaynağa güvenli erişim için pol itikalar gel iştirilmesini; çevreciler fosil yakıtlara bağımlılığın azaltılmasını önerdi. Alternatif enerji şirketleri kapasitelerini alelacele artırmaya girişti. Fakat 2008 sonbaharında dünya ekonomik krize girince petrol fiyatı 50 dolarına altına indi. Gerçi sonra tekrar çıktı, ama 2010 ortalaması yine de 80 doların biraz altında kaldı (2005'teki dolar değerine göre ortalama 71 dolar). Bundan alacağımız ders nedir? Simmons'un görüş beyan etmesini ummuştum, ama Ağustos'ta vefat ettiğini çok üzülerek belirtmek zorundayım. İşleriyle ilgilenen meslektaşları, söz konusu 5 bin doların bana ve Rita Simon'a takdim edileceğini bildirdi. Petrolün reel fiyatı şu an 2005'tekinin çok az üstünde ve ileride elbette tekrar fırlayabilir.

Fakat son zamanlarda Afrika ve Brezilya açıklarında dev petrol yataklarının bulunduğu da bir gerçek. Kanada'daki yeni petrollü kum projesinden ABD'ye gelen petrol, Suudi Arabistan'dan gelenden daha fazla. Geçen yıl ABD'de petrol üretimi arttı ve Enerji Bakanlığı bu artışın daha da süreceğini öngörüyor. Asıl iyi haberse bol miktarda yeni doğalgazın bulunması. Bugün doğalgaz beş yıl öncesine göre yarı fiyatından da ucuz.

Bu kaynaktan o kadar çok var ki, Enerji Bakanlığı gelecek yirmi beş yılda gaz ve elektrik fiyatlarının artmayacağını öngörüyor. Bakanlığa göre, daha kirli olan fosil yakıtların yerini doğalgaz aldıkça sera gazlarının artışı yavaşlayacak. Yine bakanlık, ABD'de kömüre dayalı yeni santraller kurulmayacağını ve ülkedeki karbondioksit emisyonlarının önümüzdeki 15 yıl boyunca 2005'teki düzeyin altında kalacağını tahmin ediyor. Dolayısıyla Julian Simon'un öğüdü hâlâ geçerli. Felaket tellalları her zaman haber olur, ama para kazanmak için onlara karşı iddiaya girmek genelde daha iyidir.


Paylaş

Görüntülenme:
Yayınlanma Tarihi:14 Ocak 2011

© 2024e-Psikiyatri.com, bir NPGRUP sitesidir,
e-Psikiyatri.com bir NPGRUP sitesidir. Bu sitede verilen bilgiler, site ziyaretçilerinin/hastaların hekimleriyle mevcut ilişkilerini ikame etmek değil, desteklemek için tasarlanmıştır. Bu sitede yer alan bilgiler bir hekime danışmanın yerine geçmez. Tüm hakları saklıdır.