GENÇ BEYNİN SIRLARI

Amerikalı araştırmacılar "aklı bir karış havada" olan gençlerin suçlu olmadığını ortaya koydu. Sorun, buluğ çağında beynin gelişiminde.

DÜNYACA ünlü haber dergisi Time, bugüne kadar gençlik döneminde insan beyninde meydana gelen değişiklikler üzerine bilinmeyenleri tüm dünyayla paylaştı. Amerika'nın Maryland eyaletinde bulunan Milli Sağlık Klinikleri merkezinde beyin görüntüleme bölümü başkanı Dr. Jay Giedd (43) bilim dünyasında büyük heyecanla karşılanan bir araştırmayı açıkladı. Bugüne kadar "çocukluk-ergenlik-gençlik-yetişkinlik" dönemlerinde beyindeki değişikliklerin yeterince ve sürekli olarak incelenmediğini belirten Giedd, bütün bir yaşam sürecek bir araştırmaya tam 13 yıl önce start verdi.

BİN 800 GENÇ GÖNÜLLÜ OLDU

Giedd, ülkede yaşayan bin 800 gencin gönüllü olduğu araştırmayı şöyle anlattı: "İki yılda bir gençler merkezimize geliyor. MRI cihazlarıyla beyinlerini görüntülüyoruz. Herhangi bir sorun olup olmadığına bakıp, beyin fonksiyonlarının detaylı bir analizini yapıyoruz. Bütün bu verileri kaydedip, beyinlerinin tam bir profiline sahip oluyoruz. Bu sayede beyinlerinin yıllara göre nasıl geliştiğini tespit edebiliyoruz..." 13 yıldır süren araştırmanın ilk sonuçlarını Dr. Giedd şöyle anlattı: Buluğ çağındaki o vurdumduymaz tavır, cinselliğe karşı aşırı ilgi, kural ve baskı karşıtı olma, sürekli yanlış kararlar vermek gibi davranışlar bugüne kadar sanıldığı gibi basit bir hormonal değişimden kaynaklanmıyor. İşin aslı şu. Beyinde 12 yaşından sonra inanılmaz yapısal değişimler başlıyor. Bu değişimler 25 yaşına kadar, yani beyinsel olgunluğun yakalandığı yaşa kadar sürüyor. Gençliğe giriş döneminde de beyin hücrelerinde değil fakat onların arasındaki bağlantılarda bir azalma görülüyor. Fakat bu bağlantılar, insan yaşamında hiç olmadığı kadar hızlı oluyor. Bu da beyni daha hızlı bir makineye çevirmekle birlikte öğrenmeye karşı daha az duyarlı ve travmalardan daha zor çıkan bir yapıya büründürüyor"

ÜREME HORMONU ETKİLİYOR

Dr. Giedd, ayrıca buluğ çağında artış gösteren üreme hormonlarının da beyini çok etkilediğini belirtti. Bu üreme hormonları davranış ve duyguları etkileyen beyindeki serotonin hormonunun da daha fazla salgılanmasına sebep oluyor. Bu yüzden gençlik yıllarında duygusal gel-gitler daha fazla oluyor. Daha meraklı olup, daha fazla heyecan peşinde koşuyorlar. Beyindeki dopamin miktarında meydana gelen değişiklikler de gençlerin bağımlılık yaratan maddelere daha yatkın olmalarını sağlıyor.

 

Ergenlik döneminde beynin içi...

İnsan beyni yaşam içinde iki kere temel değişime uğrar. Bunlardan ilki ana rahminde diğeri ise ergenlik döneminde yaşanır. Ergenlik döneminde arka beyinden ön beyine doğru bir dizi hareketlilik başlar.

Korpus Kallosum:

Beynin iki yarımküresi arasında iletişimi sağlar. Beynin bu bölümü problem çözebilmek, yaratıcılık ile ilgilidir. Ergenlik döneminde bu kısım verimli hale gelir.

Prefrontal Kortex:

Beyni asıl yöneten merkezdir. Davranış ve fikirlerde ölçüyü belirler. Beynin en geç gelişen bölümüdür. (Gençler bu yüzden daha çok sorunla karşı karşıya kalır)

Bazal Ganglia:

Beynin bu bölümü hareketlerin kontrolünde önemli bir yer oynar. Kadınlarda, daha büyüktür. Prefrontal Korteks için tam bir sekreter görevi görür. Alınan bilginin hangisine fazla önem verileceğini belirler.

Amigdala:

Duygusal beyin de denen bu bölüm korku, kızgınlık gibi verilerle ilgilenir. Yetişkinlerde rasyonel beyin olan Prefrontal Cortex daha fazla aktivite gösterirken ergenlikte, duygusal beyin etkindir.

Beyincik:

Fiziksel koordinasyonu sağlar. Özellikle Matematik, müzik ve sosyal yeteneklerde etkilidir. Beyincik 20 yaşından önce gelişimini tamamlayan tek bölümdür.

Uzmanlardan ailelere öneriler

AMERİKAN Temple Üniversitesi'nden uzmanlar ergenlik döneminde çocuğu olan ailelere şu önerilerde bulunuyor:

* Çocuğunuza kılavuz olun. Sevgi ve ilgi gösterip, onu övün. Ancak arkadaşlarının önünde utandırmayın.
* Çocuğunuzun arkadaşı gibi olun ve birlikte zaman geçirin.
* Her ailenin çocuğunu yetiştirme stratejisi vardır. Fakat bu strateji çocuğunuzun yaşı büyüdükçe uyumlu şekilde değişmeli.
* Çocuğunuzun kurallara ve limitlere de ihtiyacı vardır. Ancak çok sıkarsanız, yasakladığınız şeyleri birkaç ay sonra tekrar dener. Bunu unutmayın.
* Kararlarınızı ve kurallarınızı ona açıklayın. Çocuğun kafasında neyi neden yaptığınızla ilgili soru kalmamalı. Sizi daha kolay anlamalarını sağlayın.


Paylaş

Görüntülenme:
Yayınlanma Tarihi:03 Haziran 2004

© 2024e-Psikiyatri.com, bir NPGRUP sitesidir,
e-Psikiyatri.com bir NPGRUP sitesidir. Bu sitede verilen bilgiler, site ziyaretçilerinin/hastaların hekimleriyle mevcut ilişkilerini ikame etmek değil, desteklemek için tasarlanmıştır. Bu sitede yer alan bilgiler bir hekime danışmanın yerine geçmez. Tüm hakları saklıdır.