Dürtü Kontrolü

Dürtü kontrol bozukluklarına geçmeden önce dürtülerden kısaca bahsetmek isterim. Hayatımızı sürdürmek için yiyecek, içecek, uyku, cinsel bazı temel gereksinimlerimiz vardır. Bu gereksinimler doyurulmazsa kendimizi gergin hissederiz. Gereksinimlerimizi doyurmak için bizi harekete geçiren dürtülerimizdir.  Eğer karnımız acıktıysa, buzdolabını açıp yemek arama davranışına bizi iten şey dürtüdür.

Çoğu zaman gereksinimlerimizi doyurmayı ertelememiz gerekebilir. Mesela, sokakta acıkırsak hemen bir restorana girmek yerine eve gitmeyi bekleyebiliriz. Ya da karnımız acıktığı sırada eşimiz sıkıntılı bir şekilde yanımıza gelip konuşmak isterse öncelikle onu dinleyebiliriz.

Bebekler henüz dürtülerini kontrol etme becerisine sahip değildirler. Bu yüzden canları sıkıldığında, karınları acıktığında, altları pislendiğinde, üşüdüklerinde, korktuklarında ağlarlar. Eğer anne bebeğin gereksinimini hemen karşılarsa bebek rahatlar. Çocuk büyüdükçe herşeyin hemen yapılamayacağını bazı isteklerini ertelemesi gerektiğini öğrenir. Çocuk kendini denetlemeyi öğrenemediği zamansa davranış sorunları ortaya çıkar. Bu nedenle çocuklar büyürken anne babalar her gereksinimin hemen karşılanamayacağını öğretmeye çalışmalıdır.

Erişkin hayatında dürtülerimizi ne kadar çok erteleyebilir ya da başka şeylerle yer değiştirmelerini sağlayabilirsek, stresle de o kadar iyi başa çıkabiliriz. Bizi olgunlaştıran şey içimizden bizi davranışa iten her isteğe yanıt vermememizdir. İsteklerimize hayır diyebilmek özgürlüğümüzdür aynı zamanda. Ödememiz gereken elektrik su faturaları varken kendimize pırlanta yüzük almak kısa bir an için haz duymamızı sağlasa da,  borçları karşılayabilmek için fazladan çalışması gereken gene bizden başkası değildir.

Bazense çok şiddetli geldiğinde dürtüleri ertelemek güç olabilir. Bu durumda kişi kendini gergin hisseder, başka şeylere kendini vermekte güçlük çeker. Bu gerilimi azaltmanın tek yolu harekete geçmek gibi gelir. Ve örneğin kişi sonuçta yoğun suçluluk ve utanç duyacağını bilse de mağazada gördüğü saati cebine indirir. O anda gerilim azaldığı için kısacık bir rahatlama yaşar, sonra suçluluk duyar ve bir süre sonra aynı eylemi tekrar eder. İşte dürtü kontrol bozuklukları bu tür durumları tarif eder.